ΥΦΑΝΤΑ ΚΑΝΤΑΝΟΣ

"ΒΟΥΤΙΑ" ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΕΛΙΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΠΑΛ - ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΝΤΑΝΟΥ


Ανακαλύπτοντας τη υφαντική τέχνη του Σελίνου










Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΩΝΣΤΑ
Ανοιξαν τα σεντούκια και τις παλιές κασέλες, μπήκαν σε σοφίτες και υπόγεια, έβγαλαν στο φως, φωτογράφισαν κατέγραψαν σπάνια έργα τέχνης της πλούσιας λαογραφικής παράδοσης του Σελίνου. Οι μαθητές του ΕΠΑΛ και του Γυμνασίου Καντάνου που συμμετείχαν στο πρόγραμμα "Τα υφαντά του Σελίνου", σε ρόλο ερευνητή και ιστορικού ανέδειξαν με την δουλειά τους μια ξεχασμένη αλλά πολύ σημαντική λαική τέχνη της περιοχής τους.
"Τόσο από τα παιδιά αλλά και από τις γυναίκες που άνοιξαν τα σπίτια τους και μας έδειξαν τα υφαντά που είχαν στην κατοχή τους υπήρξε τεράστια διάθεση" μας εξηγεί η κ. Αναστασία Μαλούκου διευθύντρια του Γυμνασίου Καντάνου και εμπνεύστριατ ης όλης προσπάθειας.
Τα σχολεία της Καντάνου έχουν αναπτύξει πλούσια δράση στην ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και πολιτισμού. Πριν από μερικά χρόνια είχαν πραγματοποιήσει μια εξαιρετική εργασία για τις αρχαίες πόλεις του Σελίνου, πρόσφατα για τον διατροφικό πολιτισμό του Σελίνου και φέτος πέρα από τα υφαντά έκαναν ιδιαίτερη μνεία στην αρχαία Σούγια. "Επειδή είμαστε σε μια περιοχή με λίγους κατοίκους το σχολείο πρέπει να καταγράφει και να αναδεικνύει τα στοιχεία του λαικού πολιτισμού που χάνονται είτε ατονούν. Ξέραμε ότι στην Κάντανο λόγω κτηνοτροφία υπήρχε πάντα πολύ μαλλί, υπήρχαν και πολλοί αργαλιοι. Δεν πίστευα ότι θα βρήσκαμε σήμερα αργαλιούς αλλά με την καθοδήγηση των παιδιών τους βρήκαμε, είδαμε πως δουλεύουν, τους φωτογραφήσαμε. Συγκεντρώθηκε ένα εξαιρετικό υλικό" τονίζει η κ. Μαλούκου.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΑ
Πέρα από την αξία τους ως αντικείμενα λαικής τέχνης πολλά υφαντά είχαν τεράστια συναισθηματική αξία για τους ανθρώπους. "Είδαμε και καταγράψαμε υφαντά από νύφη που ήλθε στην Κάντανο μετά την καταστροφή του, καθώς τα περισσότερα σπίτια με ότι εξοπλισμό διέθεταν εκείνη την εποχή είχαν καταστραφεί από τους ναζί. Σίγουρα μας συγκλόνισε η αφήγηση μιας γυναίκας που μας έδειξε το υφαντό της ηλικίας 200 ετών. Μας είπε ότι της έδιναν 200 χιλιάδες δρχ. στις αρχές του ΄80 για να το πουλήσει αλλά δεν το δέχθηκε. "Εδώ το έσωσα από την καταστροφή, θα το πουλούσα" ήταν τα λόγια της. Καταλαβαίνετε λοιπόν τη συναισθηματική αξία που είχαν τα υφαντά αυτά για τους κατοίκους του Σελίνου" λέει η διευθύντρια.
Η εξαιρετική δουλειά των παιδιών καταγράφηκε σε ένα καλαίσθητο έντυπο, που έκδοσε το σχολείο και που παρουσιάσθηκε στα πλαίσια των εκδηλώσεων του. Ενα υλικό σίγουρα πολύτιμο για τον λαογράφο του μέλλοντος.




"Ξεχωριστή εμπειριά"




"Για όλους εμάς που συμμετείχαμε σε αυτήν την προσπάθεια η εμπειρία ήταν μοναδική" μας λέει η Κασσιανή Γεωργιλάκη. Η μαθήτρια ειλικρινέστατα σημειώνει πως " δεν ήξερα τίποτα για τα υφαντά, έμαθα όμως πολλά μέσα από την εργασία. Μου έχει μείνει ο τρόπος που ύφαιναν και το ότι τα χρησιμοποιούσαν για την προίκα τους" λέει συμπληρώνοντας πως "θα ήταν καλό αυτό το υλικό κάποια στιγμή να συγκεντρωθεί και να εκτεθεί."
Η Κλαούντι Νικόλη ήταν αυτή που βρήκε τον ένα από τους δύο εν ενεργεία αργαλείους στην περιοχή του Σελίνου, στην Κάντανο. "Είχα δει και είχα ακούσει πολλά για την τεχνική των γυναικών της περιοχής, μου είχαν μιλήσει και γειτόνισσες μας. Μου έκανε εντύπωση η μεγάλη ποικιλλία των υφαντών και με ενθουσίασε ο τρόπος που δούλευαν οι γυναίκες. Aπό αυτά τα υφαντά που είδαμε, καταγράψαμε, φωτογραφίσαμμε όλα είναι χειροποίητα και μοναδικά και σίγουρα καλύτερα από τα έτοιμα" τονίζει η κοπέλα.

------------------------------------------------

"Συνεργασία"




"Η όλη προσπάθεια, η όλη εργασία μας έμαθε πρώτα από όλα να συνεργαζόμαστε. Μέσω της συνεργασίας είδαμε ότι μπορούμε να καταφέρουμε περισσότερα" τονίζει η
Τζωρτζίνα Λέση από τα Πλεμενιανά που επίσης συμμετείχε στο όλο πρόγραμμα. Αυτό που έχει μείνει στην Τζωρτζίνα είναι ο ενθουσιασμός των γυναικών που κατείχαν τα υφαντά καθώς "δεν πίστευαν ότι παιδιά θα ενδιαφέρονταν και θα ασχολούνταν με αντικείμενα που είχαν στα μπαούλα τους και τα οποία είχαν πολύ μεγάλη αξία."
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μανώλης Μαρματάκης. "Η γιαγιά μου που είχε αυτά τα υφαντά ξαναέζησε. Δουλεύοντας ομάδικά, συγκεντρώνοντας υλικό και φωτογραφίες κατάλαβα τη σημασία που έχουν για τους ανθρώπους του χωριού όλα αυτά τα αντικείμενα και πόσο κόπο είχε η κατασκευή ενός χαλιουύ, ενός υφαντού, των ζαντέδων που τους έβαζαν πάνω στην ράχη των αλόγω" επισημαίνει ο μαθητής.


---------------------------------
"Γιατί όχι και μουσείο ;"



"Είναι τόσο πολύ το υλικό που υπάρχει στο Σέλινο που θα μπορούσε να εκτεθεί μόνιμα σε κάποιο Μουσείο" λέει ο Παντελής Ανδρουλάκης.Εχοντας και αυτός οικογενειακή εμπειριά από τη τοπική λαογραφία και παράδοση συμμετείχε στο πρόγραμμα." Η γιαγιά μου έχει στην κατοχή της πολλά υφαντά προίκα από τη μητέρα και τη γιαγιά της τα οποία δεν είχα σπουδαιολογήσει αλλά τώρα κατάλαβα την αξία τους" αναφέρει.
Οπως μας ενημερώνει ένας άλλος μαθητής ο Βίσι Μενάλα "και στην πατρίδα μου την Αλβανία υπάρχει μεγάλη παράδοση σε αυτόν τον τομέα και πολλά σπίτια έχουν ανάλογα υφαντά. To υλικό αυτό πρέπει να αναδειχθεί είναι κρίμα να μένει μόνο στα σπίτια ".



------------------------
"Πολύ κόπος"





"Μιλώντας με τις γυναίκες που είχαν κατασκευάσει τα υφαντά αυτά καταλάβαμε πόσο πολύ είχαν κοπιάσει και είχαν κουραστεί για να τα φτιάξουν" επισημαίνει η
Μαρία Ευφραιμίδη, που μας τονίζει πως για την βαφή χρησιμοποιούνταν απολύτως φυσιά υλικά όπως πατζάρια, κρεμμύδια, καρύδια.
"Γνωρίσαμε μια εικόνα του τόπου μας που αγνοούσαμε. Μια λαική τέχνη πολύ σημαντική με πολύ μεγάλη παράδοση" αναφέρει ο Βάιος Πατουλιώτης.Για τον μαθητή αυτό που του έχει μείνει στη μνήμη είναι η επιδεξιότητα των γυναικών στην κατασκευή των υφαντών. "Σίγουρα και στο δικό μου σπίτι θα έβαζα" λέει
Οσο για την Χρυσούλα Ανδρουλάκη "η εμπειρία ήταν κάτι παραπάνω από ξεχωριστή για όλους όσους συμμετείχαμε".