ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ “ΕΣΠΑΣΑΝ” ΤΑ ΤΑΜΠΟΥ
Χανιώτισσες σε θέσεις ευθύνης
Mπορεί τα “ταμπού” ετών να έχουν υποχωρήσει αναφορικά με τον ρόλο της γυναίκας στις σύγχρονες κοινωνίες, ωστόσο και σήμερα η συμμετοχή της στην πολιτική, στην αυτοδιοίκηση, σε σημαντικές και κρίσιμες υπηρεσίες παραμένει περιορισμένη. Τόσο στη χώρα μας, αλλά και τοπικά σε επίπεδο νομού Χανίων. Ελάχιστες οι γυναίκες που επιλέγονται σε θέσεις ευθύνης αφού οι προκαταλήψεις παραμένουν ισχυρές. Με Χανιώτισσες που έσπασαν αυτόν τον “δεσμό” των προκαταλήψεων και πέτυχαν να καθιερωθούν στους χώρους τους μιλάμε στις σημερινές “διαδρομές” επ’ ευκαιρία της ημέρας της γυναίκας.
ΓΚΕΛΗ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ, δήμαρχος Γαύδου: “Γαύδιος” αγώνας δρόμου
ΓΚΕΛΗ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ, δήμαρχος Γαύδου: “Γαύδιος” αγώνας δρόμου
Η δήμαρχος στη Γαύδο είναι… υποχρεωμένη να κάνει τα πάντα, λέει η Γκέλη Καλλίνικου
Δήμαρχος αλλά και τεχνίτης, οδηγός, ηλεκτρολόγος, εργάτης καθαριότητας… σχεδόν τα πάντα είναι υποχρεωμένη να κάνει η Γκέλη Καλλίνικου δήμαρχος Γαύδου. Ασχολήθηκε πρώτη φορά με τα κοινά το 2011 όταν εκλέχθηκε δημοτική σύμβουλος, διετέλεσε αντιδήμαρχος και από το 2014 μέχρι σήμερα δήμαρχος στο ακριτικό νησί. «Ολα αυτά τα χρόνια έμαθα πολλά πράγματα από το να χειρίζομαι το απορριμματοφόρο, να αλλάζω φίλτρα στις γεννήτριες, να προσπαθώ να αλλάξω τις αντλίες… το σημαντικότερο όμως ίσως ήταν το να επαναφέρω την εμπιστοσύνη στους δημότες καθώς η Γαύδος ήταν στιγματισμένη από το θέμα που είχε προκύψει με την υπεξαίρεση από τον ταμία, μια υπόθεση για την οποία καταδικάστηκε» λέει η δήμαρχος.
Για την ίδια η θέση του δημάρχου είναι καθαρά θέση ευθύνης και όχι εξουσίας. «Πρέπει τα δημόσια πράγματα να είναι καθαρά και ανοικτά για όλους. Πιστεύω πως ο δημότης πρέπει να συμμετέχει στις διαδικασίες να έχει λόγο για το πώς θα διαχειρίζεται ο Δήμος τους πόρους του. Να έχεις ως Δήμος ένα ταμείο που δεν θα φοβάται κανένα έλεγχο. Αυτό για μένα ήταν ο κανόνας και ο στόχος και είμαι χαρούμενη γιατί το έχω πετύχει. Παράλληλα ήθελα να προχωρήσω τις συλλογικές πρωτοβουλίες. Προχωρήσαμε στον αναπτυξιακό μας σχεδιασμό με συλλογικές διαδικασίες. Με συζήτηση με τους ίδιους τους Γαυδιώτες για το ποια Γαύδο θέλουμε. Θέλουμε μια Γαύδο… Μύκονο (να αγωνιστούμε δηλαδή για να γίνει τουριστικά υπεραναπτυγμένη) ή μια Γαύδο όπως είναι τώρα με αυτό το περιβάλλον και αυτήν την εικόνα, που να είναι βιώσιμη για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Και ήταν ομόφωνη απόφαση των κατοίκων ότι θέλουμε το δεύτερο μοντέλο. Τέλος Μαρτίου πραγματοποιούμε το δεύτερο συμμετοχικό κομμάτι με βιωματικά εργαστήρια για την ενεργειακή κοινότητα».
Τη ρωτάμε για την αντιμετώπιση που έχει από τους άνδρες συναδέλφους της (όλοι οι δήμαρχοι της Κρήτης είναι άνδρες), τους άνδρες δημότες, τους άνδρες με τους οποίους συνεργάζεται στην εκτέλεση των έργων, στην εκπόνηση των μελετών, στην έγκρισή τους στις διάφορες υπηρεσίες.
Για την ίδια η θέση του δημάρχου είναι καθαρά θέση ευθύνης και όχι εξουσίας. «Πρέπει τα δημόσια πράγματα να είναι καθαρά και ανοικτά για όλους. Πιστεύω πως ο δημότης πρέπει να συμμετέχει στις διαδικασίες να έχει λόγο για το πώς θα διαχειρίζεται ο Δήμος τους πόρους του. Να έχεις ως Δήμος ένα ταμείο που δεν θα φοβάται κανένα έλεγχο. Αυτό για μένα ήταν ο κανόνας και ο στόχος και είμαι χαρούμενη γιατί το έχω πετύχει. Παράλληλα ήθελα να προχωρήσω τις συλλογικές πρωτοβουλίες. Προχωρήσαμε στον αναπτυξιακό μας σχεδιασμό με συλλογικές διαδικασίες. Με συζήτηση με τους ίδιους τους Γαυδιώτες για το ποια Γαύδο θέλουμε. Θέλουμε μια Γαύδο… Μύκονο (να αγωνιστούμε δηλαδή για να γίνει τουριστικά υπεραναπτυγμένη) ή μια Γαύδο όπως είναι τώρα με αυτό το περιβάλλον και αυτήν την εικόνα, που να είναι βιώσιμη για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Και ήταν ομόφωνη απόφαση των κατοίκων ότι θέλουμε το δεύτερο μοντέλο. Τέλος Μαρτίου πραγματοποιούμε το δεύτερο συμμετοχικό κομμάτι με βιωματικά εργαστήρια για την ενεργειακή κοινότητα».
Τη ρωτάμε για την αντιμετώπιση που έχει από τους άνδρες συναδέλφους της (όλοι οι δήμαρχοι της Κρήτης είναι άνδρες), τους άνδρες δημότες, τους άνδρες με τους οποίους συνεργάζεται στην εκτέλεση των έργων, στην εκπόνηση των μελετών, στην έγκρισή τους στις διάφορες υπηρεσίες.
Η δήμαρχος στη Γαύδο είναι… υποχρεωμένη να κάνει τα πάντα, λέει η Γκέλη Καλλίνικου
«Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διακρίνω κάποια αρνητική συμπεριφορά απέναντι μου. Το ότι είμαι δήμαρχος σε ένα ακριτικό νησί βοηθάει και αυτό. Οταν ξεκίνησα είχα ακούσει από ανθρώπους να λένε ότι “εγώ με γυναίκες δεν μιλώ”. Και τώρα έχω άριστη συνεργασία μαζί τους. Στο καφενείο πάντα υπάρχει ένας λόγος π.χ. “θα μας κάνουν κουμάντο οι γυναίκες;”. Από την άλλη υπάρχει σεβασμός γιατί βλέπουν μια γυναίκα να τρέχει μέσα στα λάδια, στα γράσα, με ένα κάβουρα στο χέρι π.χ. προχθές έφτιαξα μια αυτοσχέδια φλάντζα για να περιορίσω μια διαρροή. Επίσης είμαι ως χαρακτήρας ηθικό άτομο. Από την πρόσφατη κακοκαιρία πήρα από την Περιφέρεια ένα ποσό 20.000 ευρώ. Μου φτάνουν για να καλύψω τις ζημιές μου. Μου είναι αδιανόητο να αδικήσω τους Δήμους που έχουν σοβαρά προβλήματα και μεγάλες ζημιές και να ζητήσω περισσότερα για ζημιές. Διεκδίκησα χρήματα για να κάνω ασφαλές το δίκτυο της Γαύδου για να κάνουμε αντιπλημμυρικά και τα πήραμε, καταφέραμε και διπλασιάσαμε τα χρήματα που λαμβάνουμε από το κράτος αλλά για πράγματα που έπρεπε να πάρουμε χρήματα».
Υπήρχαν όμως και πολλές δύσκολες στιγμές και άσχημα γεγονότα. «Να αναφέρω τον ξυλοδαρμό μου τη μέρα του δημοψηφίσματος; Τις απίστευτες απειλές σε βάρος της ζωής μου στην υπόθεση της υπεξαίρεσης μέχρι να γίνει η δίκη; Να θυμηθώ επίσης όταν εκτελούσαμε τα έργα του ΕΣΠΑ, είχαμε άλλους εργολάβους που με σεβασμό προσπάθησαν να εφαρμόσουν τις μελέτες στο ακέραιο και άλλους που έλεγαν ότι “ποιος θα με ελέγξει εδώ, ας κάνω ότι θέλω” και εκεί αναγκάστηκα να μιλήσω άσχημα σε εργολάβο, με μια γλώσσα που δεν χρησιμοποιώ αλλά το έκανα για να ακουστώ» θυμάται η δήμαρχος που παρ’ όλες τις δυσκολίες δεν έχει πει ποτέ «τι καλά που θα ήταν να έμενα σπίτι μου». Οπως χαρακτηριστικά τονίζει «είμαι πολλά χρόνια στους δρόμους και στους αγώνες. Δεν έκανα πίσω ποτέ για κάτι που πιστεύω. Αυτό που πιστεύω ότι είναι ηθικό και σωστό θα το παλεύω, δεν αφήνω τίποτα χωρίς αγώνα…»
Στις εκλογές που έρχονται θα είναι υποψήφια αφού θέλει να τελειώσει ό,τι ξεκίνησε. «Στα χρόνια που είμαι δήμαρχος δεν θα ξεχάσω όταν κάναμε τη γεώτρηση που λειτουργεί με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Οταν συνειδητοποίησα ότι καταργήσαμε το πετρέλαιο από την κεντρική γεώτρηση ήταν για μένα κάτι μοναδικό. Εχουμε προγραμματίσει και άλλη γεώτρηση να την κάνουμε να λειτουργεί με ΑΠΕ. Επίσης έχουμε δρομολογήσει την κατασκευή σωστού δρόμου προς το ελικοδρόμιο, έχουμε φτιάξει ένα καλό οδικό δίκτυο με αντιπλημμυρική προστασία, ενώ πολύ σύντομα θα δημοπρατήσουμε και το τοπικό χωρικό (χωροταξικό). Και έχουμε μαζί με τους ανθρώπους που με στηρίζουν και στηρίζουν τη Γαύδο πολλά ακόμα πράγματα να κάνουμε.
Να εφαρμόσουμε τον αναπτυξιακό μας σχεδιασμό για συνεταιρισμούς, ενεργειακή κοινότητα, κοινότητα στον τουρισμό, στον πολιτισμό στον πρωτογενή τομέα.
Πάντα πίστευα ότι ένας τόπος δεν μπορεί να είναι βιώσιμος αν δεν παράγει. Αυτό το πλάνο θέλουμε να προχωρήσουμε…» καταλήγει η δήμαρχος Γαύδου.
Υπήρχαν όμως και πολλές δύσκολες στιγμές και άσχημα γεγονότα. «Να αναφέρω τον ξυλοδαρμό μου τη μέρα του δημοψηφίσματος; Τις απίστευτες απειλές σε βάρος της ζωής μου στην υπόθεση της υπεξαίρεσης μέχρι να γίνει η δίκη; Να θυμηθώ επίσης όταν εκτελούσαμε τα έργα του ΕΣΠΑ, είχαμε άλλους εργολάβους που με σεβασμό προσπάθησαν να εφαρμόσουν τις μελέτες στο ακέραιο και άλλους που έλεγαν ότι “ποιος θα με ελέγξει εδώ, ας κάνω ότι θέλω” και εκεί αναγκάστηκα να μιλήσω άσχημα σε εργολάβο, με μια γλώσσα που δεν χρησιμοποιώ αλλά το έκανα για να ακουστώ» θυμάται η δήμαρχος που παρ’ όλες τις δυσκολίες δεν έχει πει ποτέ «τι καλά που θα ήταν να έμενα σπίτι μου». Οπως χαρακτηριστικά τονίζει «είμαι πολλά χρόνια στους δρόμους και στους αγώνες. Δεν έκανα πίσω ποτέ για κάτι που πιστεύω. Αυτό που πιστεύω ότι είναι ηθικό και σωστό θα το παλεύω, δεν αφήνω τίποτα χωρίς αγώνα…»
Στις εκλογές που έρχονται θα είναι υποψήφια αφού θέλει να τελειώσει ό,τι ξεκίνησε. «Στα χρόνια που είμαι δήμαρχος δεν θα ξεχάσω όταν κάναμε τη γεώτρηση που λειτουργεί με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Οταν συνειδητοποίησα ότι καταργήσαμε το πετρέλαιο από την κεντρική γεώτρηση ήταν για μένα κάτι μοναδικό. Εχουμε προγραμματίσει και άλλη γεώτρηση να την κάνουμε να λειτουργεί με ΑΠΕ. Επίσης έχουμε δρομολογήσει την κατασκευή σωστού δρόμου προς το ελικοδρόμιο, έχουμε φτιάξει ένα καλό οδικό δίκτυο με αντιπλημμυρική προστασία, ενώ πολύ σύντομα θα δημοπρατήσουμε και το τοπικό χωρικό (χωροταξικό). Και έχουμε μαζί με τους ανθρώπους που με στηρίζουν και στηρίζουν τη Γαύδο πολλά ακόμα πράγματα να κάνουμε.
Να εφαρμόσουμε τον αναπτυξιακό μας σχεδιασμό για συνεταιρισμούς, ενεργειακή κοινότητα, κοινότητα στον τουρισμό, στον πολιτισμό στον πρωτογενή τομέα.
Πάντα πίστευα ότι ένας τόπος δεν μπορεί να είναι βιώσιμος αν δεν παράγει. Αυτό το πλάνο θέλουμε να προχωρήσουμε…» καταλήγει η δήμαρχος Γαύδου.
ΒΑΛΙΑ ΒΑΓΙΩΝΑΚΗ, βουλευτής Χανίων: «Οι προκαταλήψεις είναι ακόμα παρούσες»
«Αν τα πράγματα δεν αλλάξουν σε επίπεδο κοινωνίας, υπάρχει πρόβλημα» επισημαίνει η Χανιώτισσα βουλευτής Βάλια Βαγιωνάκη
Ο πολιτικός κόσμος δυστυχώς δεν φείδεται προκαταλήψεων που αντιμετωπίζουν τις γυναίκες ως ανίκανες να τα βγάλουν πέρα, να πάρουν πρωτοβουλίες και να ασκήσουν στιβαρή διοίκηση. Δεν είναι τυχαίο ότι η εκπροσώπηση των γυναικών στο ελληνικό κοινοβούλιο κινείται σταθερά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα των ανδρών. Όπως αναφέρει η Χανιώτισσα βουλευτής Βάλια Βαγιωνάκη πρέπει να διανυθεί πολύς δρόμος ακόμα για να καλυφθεί το χάσμα που χωρίζει τους άνδρες από τις γυναίκες σε επίπεδο δικαιωμάτων, αμοιβών και εκπροσώπησης σε θέσεις ευθύνης. Βήματα έχουν γίνει αλλά απομένουν ακόμα πολλά για να μιλήσουμε για ουσιαστική ισότητα…
Οι γυναίκες εδώ και πολλά χρόνια εκλέγονται στην ελληνική Βουλή. Παρόλα αυτά ακόμα είναι αριθμητικά λιγότερες από τους άνδρες βουλευτές. Πιστεύετε ότι στις μέρες μας εξακολουθούν οι γυναίκες να αντιμετωπίζονται διαφορετικά και να υποτιμώνται οι ικανότητές τους;
Τον Γενάρη του 2015 στο ελληνικό κοινοβούλιο εκλέχτηκαν 68 γυναίκες βουλευτές -ήμασταν οι περισσότερες πρωτοεκλεγμένες τότε- γεγονός που αποτέλεσε αισιόδοξο “ρεκόρ” όσον αφορά στη γυναικεία εκπροσώπηση κι έφερε φρέσκο αέρα εκείνη την περίοδο. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, οπού θυμίζω υπήρχε λίστα στα ψηφοδέλτια -κι αυτό έχει τη σημασία του- ο αριθμός έπεσε στις 54. Πιστεύω, λοιπόν, ότι οι προκαταλήψεις είναι ακόμα παρούσες. Και μπορεί η μόρφωση και η εργασία να έχουν συμβάλλει στη γυναικεία χειραφέτηση, ωστόσο, είναι γεγονός πως ακόμα δεν απολαμβάνουμε ούτε το ίδιο ποσοστό στην απασχόληση, ούτε τις ίδιες αμοιβές. Και φυσικά αυτό δεν θα μπορούσε να μην αποτυπώνεται και στον αριθμό των γυναικών που εκλέγονται στην ελληνική Βουλή. Και πρέπει να πω ότι ξαναβλέποντας διαχρονικά την εξέλιξη των πραγμάτων, παρότι η Αριστερά συνεισφέρει θετικά στον αγώνα για την ισότητα των φύλων (ήταν αυτή που πρώτη καθιέρωσε την ψήφο των γυναικών στην κυβέρνηση του βουνού), όσο πλησιάζει στα κέντρα λήψης των αποφάσεων παραμελεί και αυτή με τη σειρά της την έμφυλη εκπροσώπηση. Συνεπώς, υπάρχει γενικευμένη υποτίμηση των δυνατοτήτων και ικανοτήτων των γυναικών, αφού η εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο είναι μόνο ένα παράδειγμα για το τι συμβαίνει στην καθημερινή ζωή και σε άλλους τομείς. Πάντως για να ήμαστε ειλικρινείς οι παράγοντες που επηρεάζουν τα πράγματα είναι πολλοί και η μάχη διαρκής. Από το σχολείο, τη γειτονιά και τους χώρους εργασίας, ενώ θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου στην πράξη. Τέλος, η πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια ζωή και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπως και τον πολλαπλασιασμό των προγραμμάτων προώθησης και στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
Τον Γενάρη του 2015 στο ελληνικό κοινοβούλιο εκλέχτηκαν 68 γυναίκες βουλευτές -ήμασταν οι περισσότερες πρωτοεκλεγμένες τότε- γεγονός που αποτέλεσε αισιόδοξο “ρεκόρ” όσον αφορά στη γυναικεία εκπροσώπηση κι έφερε φρέσκο αέρα εκείνη την περίοδο. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, οπού θυμίζω υπήρχε λίστα στα ψηφοδέλτια -κι αυτό έχει τη σημασία του- ο αριθμός έπεσε στις 54. Πιστεύω, λοιπόν, ότι οι προκαταλήψεις είναι ακόμα παρούσες. Και μπορεί η μόρφωση και η εργασία να έχουν συμβάλλει στη γυναικεία χειραφέτηση, ωστόσο, είναι γεγονός πως ακόμα δεν απολαμβάνουμε ούτε το ίδιο ποσοστό στην απασχόληση, ούτε τις ίδιες αμοιβές. Και φυσικά αυτό δεν θα μπορούσε να μην αποτυπώνεται και στον αριθμό των γυναικών που εκλέγονται στην ελληνική Βουλή. Και πρέπει να πω ότι ξαναβλέποντας διαχρονικά την εξέλιξη των πραγμάτων, παρότι η Αριστερά συνεισφέρει θετικά στον αγώνα για την ισότητα των φύλων (ήταν αυτή που πρώτη καθιέρωσε την ψήφο των γυναικών στην κυβέρνηση του βουνού), όσο πλησιάζει στα κέντρα λήψης των αποφάσεων παραμελεί και αυτή με τη σειρά της την έμφυλη εκπροσώπηση. Συνεπώς, υπάρχει γενικευμένη υποτίμηση των δυνατοτήτων και ικανοτήτων των γυναικών, αφού η εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο είναι μόνο ένα παράδειγμα για το τι συμβαίνει στην καθημερινή ζωή και σε άλλους τομείς. Πάντως για να ήμαστε ειλικρινείς οι παράγοντες που επηρεάζουν τα πράγματα είναι πολλοί και η μάχη διαρκής. Από το σχολείο, τη γειτονιά και τους χώρους εργασίας, ενώ θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου στην πράξη. Τέλος, η πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια ζωή και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπως και τον πολλαπλασιασμό των προγραμμάτων προώθησης και στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
Στην πολιτική σας διαδρομή αντιμετωπίσατε δυσκολίες λόγω του φύλου σας; Εχετε πέσει θύμα κάποιου ρατσιστικού περιστατικού ως γυναίκα;
Μακάρι να μπορούσα να ισχυριστώ ότι δεν αντιμετώπισα δυσκολίες και προκαταλήψεις και πως δεν αναγκάστηκα πολλές φορές να πέσω και να ξανασηκωθώ, στα χρόνια της παρουσίας μου στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες του νομού μας. Αρκετές από αυτές τις δυσκολίες σχετίζονται με το φύλο μου, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της πορείας μου. Αλλά είμαι επίμονος άνθρωπος και έχω εμπιστοσύνη στις αρχές και στις αξίες μου, τις οποίες προσπαθώ να υπηρετήσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εχω πέσει θύμα αρνητικών σχολίων λόγω φύλου, ενώ ιδιαίτερα στα χρόνια του διαδικτύου, το φαινόμενο λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Αλλά δεν πτοούμαι. Κάποιες φορές σκέφτομαι τι επίδραση μπορεί να έχουν ανάλογα σχόλια στην ψυχολογία των γυναικών, που διαρκώς βρίσκονται αντιμέτωπες στην καθημερινότητά τους με σεξιστικά ή άλλα σχόλια. Θέλω να τους πω ότι οφείλουμε να είμαστε δυνατές, να έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στις δυνατότητές μας και να μην το βάζουμε κάτω.
Μακάρι να μπορούσα να ισχυριστώ ότι δεν αντιμετώπισα δυσκολίες και προκαταλήψεις και πως δεν αναγκάστηκα πολλές φορές να πέσω και να ξανασηκωθώ, στα χρόνια της παρουσίας μου στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες του νομού μας. Αρκετές από αυτές τις δυσκολίες σχετίζονται με το φύλο μου, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της πορείας μου. Αλλά είμαι επίμονος άνθρωπος και έχω εμπιστοσύνη στις αρχές και στις αξίες μου, τις οποίες προσπαθώ να υπηρετήσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εχω πέσει θύμα αρνητικών σχολίων λόγω φύλου, ενώ ιδιαίτερα στα χρόνια του διαδικτύου, το φαινόμενο λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Αλλά δεν πτοούμαι. Κάποιες φορές σκέφτομαι τι επίδραση μπορεί να έχουν ανάλογα σχόλια στην ψυχολογία των γυναικών, που διαρκώς βρίσκονται αντιμέτωπες στην καθημερινότητά τους με σεξιστικά ή άλλα σχόλια. Θέλω να τους πω ότι οφείλουμε να είμαστε δυνατές, να έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στις δυνατότητές μας και να μην το βάζουμε κάτω.
Νομίζετε ότι η Πολιτεία έχει φροντίσει όσο θα έπρεπε για την εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών;
Η Πολιτεία από άποψη νομοθετικών ρυθμίσεων έχει κάνει αρκετά. Εκτιμώ δε, ότι οι αποστάσεις από τις πιο προωθημένες, στα ζητήματα αυτά, ευρωπαϊκές χώρες μειώνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα κυρώσαμε τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ενώ ετοιμάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών νέος νόμος περί ισότητας, που θα στηρίζει δομές σε Περιφέρεια και Δήμους και θα αυξάνει το ποσοστό συμμετοχής στα ψηφοδέλτια στο 40%. Παράλληλα, ανασυγκροτείται το κοινωνικό κράτος σε παιδικούς και βρεφικούς σταθμούς και επιδοτούνται θέσεις στους υπάρχοντες, αυξάνονται τα οικογενειακά επιδόματα κ.λπ. Ωστόσο, η ανεργία στις γυναίκες παραμένει διπλάσια των ανδρών, οι αμοιβές υστερούν σημαντικά, η εγκυμοσύνη αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις αιτία απόλυσης στον ιδιωτικό τομέα και το κυριότερο, η ενδοοικογενειακή βία ή βία κατά των γυναικών αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες παγκοσμίως.
Επομένως, όσους νόμους κι αν ψηφίσουμε -και πρέπει συνεχώς να αναβαθμίζεται το θεσμικό πλαίσιο όπως απαιτούν οι γυναικείες συλλογικότητες θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου στην πράξη. Τέλος, η Πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια ζωή και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπως και τον πολλαπλασιασμό των προγραμμάτων προώθησης και στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Αν τα πράγματα δεν αλλάξουν σε επίπεδο κοινωνίας, υπάρχει πρόβλημα. Οσο ανθεί η δημοκρατία τόσο ανθεί η ισότητα λόγω φύλου και τόσο αυξάνεται η γυναικεία συμμετοχή.
Ας θυμηθούμε, οι γυναίκες πρωτοστάτησαν σε όλες τις δομές αλληλεγγύης μέσα στην κρίση, άρα η πολιτεία έχει να κάνει ακόμα πολλά, για τη διεύρυνση της Δημοκρατίας, για το κοινωνικό κράτος και τα κοινωνικά δικαιώματα.
Η Πολιτεία από άποψη νομοθετικών ρυθμίσεων έχει κάνει αρκετά. Εκτιμώ δε, ότι οι αποστάσεις από τις πιο προωθημένες, στα ζητήματα αυτά, ευρωπαϊκές χώρες μειώνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα κυρώσαμε τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ενώ ετοιμάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών νέος νόμος περί ισότητας, που θα στηρίζει δομές σε Περιφέρεια και Δήμους και θα αυξάνει το ποσοστό συμμετοχής στα ψηφοδέλτια στο 40%. Παράλληλα, ανασυγκροτείται το κοινωνικό κράτος σε παιδικούς και βρεφικούς σταθμούς και επιδοτούνται θέσεις στους υπάρχοντες, αυξάνονται τα οικογενειακά επιδόματα κ.λπ. Ωστόσο, η ανεργία στις γυναίκες παραμένει διπλάσια των ανδρών, οι αμοιβές υστερούν σημαντικά, η εγκυμοσύνη αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις αιτία απόλυσης στον ιδιωτικό τομέα και το κυριότερο, η ενδοοικογενειακή βία ή βία κατά των γυναικών αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες παγκοσμίως.
Επομένως, όσους νόμους κι αν ψηφίσουμε -και πρέπει συνεχώς να αναβαθμίζεται το θεσμικό πλαίσιο όπως απαιτούν οι γυναικείες συλλογικότητες θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου στην πράξη. Τέλος, η Πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια ζωή και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπως και τον πολλαπλασιασμό των προγραμμάτων προώθησης και στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Αν τα πράγματα δεν αλλάξουν σε επίπεδο κοινωνίας, υπάρχει πρόβλημα. Οσο ανθεί η δημοκρατία τόσο ανθεί η ισότητα λόγω φύλου και τόσο αυξάνεται η γυναικεία συμμετοχή.
Ας θυμηθούμε, οι γυναίκες πρωτοστάτησαν σε όλες τις δομές αλληλεγγύης μέσα στην κρίση, άρα η πολιτεία έχει να κάνει ακόμα πολλά, για τη διεύρυνση της Δημοκρατίας, για το κοινωνικό κράτος και τα κοινωνικά δικαιώματα.
ΗΛΙΑΔΑ ΜΠΟΜΠΟΛΑΚΗ, διευθύντρια Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Χανίων: Η κοινωνία μας εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενη
Η Ηλιάδα Μπομπολάκη, διευθύντρια της Ογκολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Χανίων, σύζυγος και μαμά δύο παιδιών, μίλησε στις “διαδρομές” για τον πολυδιάστατο ρόλο της σύγχρονης γυναίκας
«Η κοινωνία μας εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενη. Οι γυναίκες έχουν νομική ισότητα, όμως δεν έχει επιτευχθεί ακόμα κοινωνική ισότητα… Ωστόσο, καθώς οι επόμενες γενιές κοινωνικοποιούνται με νέες αντιλήψεις για τον ρόλο των δύο φύλων, οι κοινωνικές αξίες και οι κοινωνικοί κανόνες θα είναι ολοένα και πιο ισότιμοι», λέει στις “διαδρομές” η Ηλιάδα Μπομπολάκη, διευθύντρια της Ογκολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Χανίων η οποία ηγείται ενός νευραλγικού τμήματος όπου καθημερινά δεκάδες καρκινοπαθείς δίνουν τον δικό τους αγώνα για ζωή. Παράλληλα με τα καθήκοντα της η κα Μπομπολάκη είναι σύζυγος και μαμά δύο παιδιών.
Την ρωτάμε πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συνδυαστούν αρμονικά τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Η ίδια αναφέρει: «Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλούς ρόλους και στην προσπάθειά της αυτή μπορεί να βιώσει σύγκρουση, ενοχή, ματαίωση, θυμό, ανεπάρκεια και άλλα δύσκολα συναισθήματα. Σε μια πρώτη ανάγνωση, έχουμε ένα ζήτημα “χρόνου” και ένα συναίσθημα άγχους να τα προλάβουμε όλα. Ωστόσο, προσωπικά πιστεύω ότι το ερώτημα δεν είναι πώς θα βρεθεί περισσότερος χρόνος ή αν πρέπει να εγκαταλείψουμε κάτι, αλλά πώς θα οργανωθεί η ζωή μας ώστε να συνδυαστούν αρμονικά οι πολλαπλοί ρόλοι μας. Πώς θα επαναπροσδιοριστούν και θα επανατοποθετηθούν οι επιθυμίες και τα θέλω μας δίπλα στις πολλαπλές υποχρεώσεις μιας απαιτητικής καθημερινότητας, ώστε να αξιοποιηθεί στο έπακρο τόσο ο προσωπικός μας χρόνος όσο και ο χρόνος με το σύντροφο, τα παιδιά, και τις όποιες επαγγελματικές ενασχολήσεις. Πολλές φορές, ωστόσο, για την επίτευξη των ανωτέρω απαιτείται να δοθεί συναισθηματικά γη και ύδωρ!».
Στην ερώτηση για το εάν υπήρξαν δύσκολα περιστατικά στην Ογκολογική κλινική που τη δυσκόλεψαν ως επιστήμονα και ως γυναίκα, απαντά με ένα στίχο του Οδυσσέα Ελύτη: «Παραμονές θανάτου πώς υποφέρεται -πέστε μου- ένα σώμα; Παραμονές θανάτου -πέστε μου- πώς γράφεται μια λευκή φωνή;». «Φαίνεται πόσο βαρύς και δύσκολος δύναται να είναι ο ρόλος όλων, ατόμων με ογκολογικά νοσήματα, των οικογενειών τους, των ιατρών ογκολόγων αλλά και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, προκειμένου τα άτομα αυτά να έχουν την ευκαιρία να ζήσουν με αξιοπρέπεια και αυτοσεβασμό και με την ποιότητα της ζωής που επιθυμούν και τους αξίζει.
Ιδιαίτερα, σαν γυναίκα ογκολόγος, συναισθάνομαι απόλυτα τη γυναίκα ασθενή, που καλείται να αποδεχτεί την αλλαγή της εικόνας του σώματος της, απότοκο της θεραπείας (μαστεκτομή, κολοστομία, αλωπεκία κ.λπ.), που νιώθει ότι χάνει τη θηλυκότητά της και στερείται την δυνατότητα τεκνοποίησης. Και χαίρομαι διπλά όταν αυτή η ίδια ασθενής έρχεται αργότερα (μετά τη νόσο) χαρούμενη και λαμπερή όπως πριν. Πολλές φορές η δουλειά έρχεται στο σπίτι (είναι αναγκαίο αυτό). Και πολλές φορές μένει πίσω ο ρόλος της μαμάς και συζύγου. Ευτυχώς αγαπώ τη δουλειά μου και αντλώ μεγάλη ικανοποίηση απ’ αυτήν, που με αποζημιώνει».
Οσο για το τι έχει αποκομίσει από την μέχρι τώρα πορεία της στην Ιατρική επιστήμη; «Η ιατρική, και ιδιαίτερα η Ογκολογία ως επιστήμη, ως πρακτική, ως γνώση, είναι άμεσα συνυφασμένη με το πως βιώνουμε και σκεφτόμαστε την ύπαρξη μας, ενώ συγχρόνως αποτελεί ένα συνεχές ταξίδι μαθητείας.
Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, “δεν υπάρχουν ασθένειες, αλλά ασθενείς”, και από τους τελευταίους έχω διδαχθεί πολλά. Το σημαντικότερο είναι ότι ο κάθε άνθρωπος/ασθενής είναι μια μοναδική και ανεπανάληπτη μονάδα ενός συνόλου ψυχοκοινωνικών παραμέτρων που ο επιστήμονας ιατρός οφείλει να σέβεται.
Σαν άνθρωπος έμαθα να εκτιμώ και να χαίρομαι καθετί όσο μικρό, συνηθισμένο και ασήμαντο κι αν είναι και αυτό προσπαθώ να το περάσω στα παιδιά μου. Και όπως είπε κάποτε ένας ασθενής, “η ασθένεια είναι ένα “δώρο” για να έρθουμε πιο κοντά στην ψυχή μας, είναι μέρος της ζωής και όχι εμπόδιο για την ζωή!”
Κλείνοντας τη ρωτάμε εαν έχουν υπάρξει στιγμές αμφισβήτησης, λόγω του φύλου της, στον χώρο της επιστημονικής κοινότητας. Και μας απαντά: «Πιστεύω ότι η κοινωνία μας εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενη. Οι γυναίκες έχουν νομική (τυπική) ισότητα, όμως δεν έχει επιτευχθεί ακόμα κοινωνική (ουσιαστική) ισότητα. Υπάρχει ανισότητα στην πολιτική, την εργασία, την οικογένεια.
Η ισχύουσα ελληνική αντίληψη θεωρεί τη γυναίκα ως βασικό υπεύθυνο στην ανατροφή των παιδιών και ορίζει προτεραιότητα στην φροντίδα του νοικοκυριού.
Η ενδοοικογενειακή βία έχει ως αποδέκτη κύρια την γυναίκα.
Η σεξουαλική κακοποίηση κύρια αφορά την γυναίκα.
Ομοίως η σεξουαλική εκμετάλλευση κυρίως αφορά την γυναίκα.
Στην εργασία, οι θέσεις υψηλής ευθύνης αφορούν κυρίως τους άνδρες, απαιτούν περισσότερο χρόνο που συχνά οι γυναίκες δεν μπορούν να διαθέσουν. Οι γυναίκες συχνότερα είναι άνεργες ή υποαπασχολούνται ή αμείβονται λιγότερο.
Προσωπικά έχω βιώσει σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο στιγμές έμφυλης ανισότητας, αλλά ως άνθρωπος δεν μένω σε αυτές και επιλέγω να ατενίζω το παρόν και πολύ περισσότερο το μέλλον με αισιοδοξία. Πιστεύω ακράδαντα ότι καθώς οι επόμενες γενιές κοινωνικοποιούνται με νέες αντιλήψεις για τον ρόλο των δύο φύλων, οι κοινωνικές αξίες και οι κοινωνικοί κανόνες θα είναι ολοένα και πιο ισότιμοι».
Την ρωτάμε πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συνδυαστούν αρμονικά τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Η ίδια αναφέρει: «Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλούς ρόλους και στην προσπάθειά της αυτή μπορεί να βιώσει σύγκρουση, ενοχή, ματαίωση, θυμό, ανεπάρκεια και άλλα δύσκολα συναισθήματα. Σε μια πρώτη ανάγνωση, έχουμε ένα ζήτημα “χρόνου” και ένα συναίσθημα άγχους να τα προλάβουμε όλα. Ωστόσο, προσωπικά πιστεύω ότι το ερώτημα δεν είναι πώς θα βρεθεί περισσότερος χρόνος ή αν πρέπει να εγκαταλείψουμε κάτι, αλλά πώς θα οργανωθεί η ζωή μας ώστε να συνδυαστούν αρμονικά οι πολλαπλοί ρόλοι μας. Πώς θα επαναπροσδιοριστούν και θα επανατοποθετηθούν οι επιθυμίες και τα θέλω μας δίπλα στις πολλαπλές υποχρεώσεις μιας απαιτητικής καθημερινότητας, ώστε να αξιοποιηθεί στο έπακρο τόσο ο προσωπικός μας χρόνος όσο και ο χρόνος με το σύντροφο, τα παιδιά, και τις όποιες επαγγελματικές ενασχολήσεις. Πολλές φορές, ωστόσο, για την επίτευξη των ανωτέρω απαιτείται να δοθεί συναισθηματικά γη και ύδωρ!».
Στην ερώτηση για το εάν υπήρξαν δύσκολα περιστατικά στην Ογκολογική κλινική που τη δυσκόλεψαν ως επιστήμονα και ως γυναίκα, απαντά με ένα στίχο του Οδυσσέα Ελύτη: «Παραμονές θανάτου πώς υποφέρεται -πέστε μου- ένα σώμα; Παραμονές θανάτου -πέστε μου- πώς γράφεται μια λευκή φωνή;». «Φαίνεται πόσο βαρύς και δύσκολος δύναται να είναι ο ρόλος όλων, ατόμων με ογκολογικά νοσήματα, των οικογενειών τους, των ιατρών ογκολόγων αλλά και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, προκειμένου τα άτομα αυτά να έχουν την ευκαιρία να ζήσουν με αξιοπρέπεια και αυτοσεβασμό και με την ποιότητα της ζωής που επιθυμούν και τους αξίζει.
Ιδιαίτερα, σαν γυναίκα ογκολόγος, συναισθάνομαι απόλυτα τη γυναίκα ασθενή, που καλείται να αποδεχτεί την αλλαγή της εικόνας του σώματος της, απότοκο της θεραπείας (μαστεκτομή, κολοστομία, αλωπεκία κ.λπ.), που νιώθει ότι χάνει τη θηλυκότητά της και στερείται την δυνατότητα τεκνοποίησης. Και χαίρομαι διπλά όταν αυτή η ίδια ασθενής έρχεται αργότερα (μετά τη νόσο) χαρούμενη και λαμπερή όπως πριν. Πολλές φορές η δουλειά έρχεται στο σπίτι (είναι αναγκαίο αυτό). Και πολλές φορές μένει πίσω ο ρόλος της μαμάς και συζύγου. Ευτυχώς αγαπώ τη δουλειά μου και αντλώ μεγάλη ικανοποίηση απ’ αυτήν, που με αποζημιώνει».
Οσο για το τι έχει αποκομίσει από την μέχρι τώρα πορεία της στην Ιατρική επιστήμη; «Η ιατρική, και ιδιαίτερα η Ογκολογία ως επιστήμη, ως πρακτική, ως γνώση, είναι άμεσα συνυφασμένη με το πως βιώνουμε και σκεφτόμαστε την ύπαρξη μας, ενώ συγχρόνως αποτελεί ένα συνεχές ταξίδι μαθητείας.
Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, “δεν υπάρχουν ασθένειες, αλλά ασθενείς”, και από τους τελευταίους έχω διδαχθεί πολλά. Το σημαντικότερο είναι ότι ο κάθε άνθρωπος/ασθενής είναι μια μοναδική και ανεπανάληπτη μονάδα ενός συνόλου ψυχοκοινωνικών παραμέτρων που ο επιστήμονας ιατρός οφείλει να σέβεται.
Σαν άνθρωπος έμαθα να εκτιμώ και να χαίρομαι καθετί όσο μικρό, συνηθισμένο και ασήμαντο κι αν είναι και αυτό προσπαθώ να το περάσω στα παιδιά μου. Και όπως είπε κάποτε ένας ασθενής, “η ασθένεια είναι ένα “δώρο” για να έρθουμε πιο κοντά στην ψυχή μας, είναι μέρος της ζωής και όχι εμπόδιο για την ζωή!”
Κλείνοντας τη ρωτάμε εαν έχουν υπάρξει στιγμές αμφισβήτησης, λόγω του φύλου της, στον χώρο της επιστημονικής κοινότητας. Και μας απαντά: «Πιστεύω ότι η κοινωνία μας εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενη. Οι γυναίκες έχουν νομική (τυπική) ισότητα, όμως δεν έχει επιτευχθεί ακόμα κοινωνική (ουσιαστική) ισότητα. Υπάρχει ανισότητα στην πολιτική, την εργασία, την οικογένεια.
Η ισχύουσα ελληνική αντίληψη θεωρεί τη γυναίκα ως βασικό υπεύθυνο στην ανατροφή των παιδιών και ορίζει προτεραιότητα στην φροντίδα του νοικοκυριού.
Η ενδοοικογενειακή βία έχει ως αποδέκτη κύρια την γυναίκα.
Η σεξουαλική κακοποίηση κύρια αφορά την γυναίκα.
Ομοίως η σεξουαλική εκμετάλλευση κυρίως αφορά την γυναίκα.
Στην εργασία, οι θέσεις υψηλής ευθύνης αφορούν κυρίως τους άνδρες, απαιτούν περισσότερο χρόνο που συχνά οι γυναίκες δεν μπορούν να διαθέσουν. Οι γυναίκες συχνότερα είναι άνεργες ή υποαπασχολούνται ή αμείβονται λιγότερο.
Προσωπικά έχω βιώσει σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο στιγμές έμφυλης ανισότητας, αλλά ως άνθρωπος δεν μένω σε αυτές και επιλέγω να ατενίζω το παρόν και πολύ περισσότερο το μέλλον με αισιοδοξία. Πιστεύω ακράδαντα ότι καθώς οι επόμενες γενιές κοινωνικοποιούνται με νέες αντιλήψεις για τον ρόλο των δύο φύλων, οι κοινωνικές αξίες και οι κοινωνικοί κανόνες θα είναι ολοένα και πιο ισότιμοι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου