ΣΤΗ ΣΑΡΑΚΗΝΑ ΣΕΛΙΝΟΥ Τσουνατόλαδο ποιότητας! Από: Γιώργος Κώνστας Δημοσιεύθηκε στις: 24-09-2012

Για χρόνια το λάδι της τσουνάτης θεωρούνταν υποβαθμισμένο και 'κακό λάδι'. Επειδή η τσουνάτη ελιά αναπτύσσεται κυρίως στη Δυτική Κρήτη, σε δύσκολες και κακοτράχαλες περιοχές, το μάζεμα του καρπού της γινόταν για χρόνια με δίχτυα που άπλωναν οι παραγωγοί κάτω από τα δέντρα περιμένοντας να πέσει ο καρπός. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή κρατούσε για μήνες με αποτέλεσμα οι πεσμένες ελιές να χαλάνε, να χάνουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους και όταν πήγαιναν στο ελαιοτριβείο έβγαζαν ένα λάδι πολλών βαθμών, ποιοτικά μέτριο έως κακό. Ωστόσο, παραγωγοί στη Σαρακήνα Σελίνου άλλαξαν αυτήν την πραγματικότητα. Συλλέγοντας άμεσα τους καρπούς της τσουνάτης κατάφεραν να παράξουν ένα εξαιρετικό προϊόν, να βρουν αγορές στο εξωτερικό και να κάνουν σημαντικά βήματα προς τα μπρος. Με αυτούς τους παραγωγούς μιλάνε σήμερα τα 'Χ.Ν.' παρουσιάζοντας τη σπουδαία τους προσπάθεια. Κ. ΚΟΥΜΑΔΩΡΑΚΗΣ: «Πρωτοπορία στην παραγωγή - εμπορία» «Ξεκίνησα τυποποιώντας 30 λίτρα τσουνατόλαδο πριν από 15 χρόνια, τώρα το πουλάμε σε Γερμανία, Ελβετία, Αυστρία, μέσα από την οικογενειακή μας επιχείρηση». Ο 51χρονος Κώστας Κουμαδωράκης από τη Σαρακήνα Σελίνου ήταν από τους πρωτοπόρους σε μία προσπάθεια παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίου ποιοτικού «τσουνατόλαδου». Μαζί με την Αυστριακή σύζυγό του Κλώντια προώθησε και έδωσε πραγματική αξία σε ένα εξαιρετικό προϊόν, δουλεύοντας πολύ σκληρά. Το λάδι που παράγει είναι έξτρα παρθένο και δεν έχει καμία σχέση με τα υποβαθμισμένα και βαριά τσουνατόλαδα της περιοχής, που λόγω χαμηλής τιμής του λαδιού και εγκατάλειψης της υπαίθρου οι ελιές παραμένουν για εβδομάδες και μήνες στα ελαιόδιχτα πριν πάνε στο ελαιουργείο, παράγοντας ένα όχι τόσο ποιοτικό λάδι. Το προϊόν του κ. Κουμαδωράκη είναι πιστοποιημένο από τον 'Αgrocert' και αναγνωρισμένα εργαστήρια και παράγεται σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων. «Ξεκινήσαμε με πολύ αργά βήματα, συμμετείχαμε σε πάρα πολλές εκθέσεις, παρουσιάσεις, κυρίως στην Αυστρία και είδαμε σιγά - σιγά το ενδιαφέρον του κόσμου να μεγαλώνει», μας εξηγεί καθώς μας ξεναγεί στον ελαιώνα κοντά στο σπίτι του. Στην Αυστρία ο κ. Κουμαδωράκης διαθέτει αποθήκη, μέσω της οποίας διοχετεύει το προϊόν του σε καταστήματα, αλλά και ιδιώτες. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ Πώς, όμως, καταφέρνει να βγάλει από την τσουνάτη έξτρα παρθένο ελαιόλαδο; «Η τσουνάτη είναι μία εξευγενισμένη ποικιλία που παράγει ποιοτικό ελαιόλαδο, όταν, όμως, έχει δουλέψει σωστά και ορθολογικά. Αυτό σημαίνει: Γρήγορη συγκομιδή του καρπού, να μην μένει πάνω στα ελαιόδιχτα. Οι ελιές που ωριμάζουν πέφτουν μόνες τους ή με τον αέρα και πρέπει να τις συλλέξεις αμέσως. Το να τις μαζεύεις μετά από 2 - 3 μήνες είναι καταστροφικό. Μαζεύοντας την ελιά φρέσκια όπως εμείς, εξασφαλίζεις ότι διατηρεί όλα τα πλούσια οργανοληπτικά της χαρακτηριστικά, όλη την ξεχωριστή ποιότητά της. Αυτό βέβαια απαιτεί πολλή δουλειά, πάρα πολλή δουλειά. Γιατί είτε 50 κιλά πέσουν μία μέρα είτε 1, πρέπει να μαζευτούν. Και βέβαια η καλλιέργεια που κάνουμε είναι στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης, δηλαδή συνετή καλλιέργεια, με ελάχιστους δολωματικούς ψεκασμούς και λιπάσματα», απαντά ο συνομιλητής μας. «ΗΠΙΟ ΛΑΔΙ» Το ελαιόλαδο βγαίνει από πιστοποιημένο ελαιουργείο και τυποποιείται σε συσκευασίες 0.5 και 1.5 lt. Μας βάζει λίγο λάδι σε ένα ποτηράκι και το γευόμαστε με ψωμί. Η διαφορά σε σύγκριση με το λάδι της κορωνέικης, που είναι η πιο δημοφιλής ποικιλία στην Κρήτη, αλλά και σε όλη τη Μεσόγειο, είναι εμφανής, ακόμα και για τον πιο αδαή. «Το τσουνατόλαδο είναι ήπιο λάδι, δεν είναι ούτε πικρό ούτε πικάντικο και ταιριάζει πάρα πολύ στη γαστρονομία των Κεντροευρωπαίων», αναφέρει και για να πιστοποιήσει και τα λεγόμενά του μας δείχνει το χρυσό βραβείο που απέσπασε το λάδι του το 2008 σε πανευρωπαϊκό διαγωνισμό. Οσο για τα επόμενα βήματά του ο κ. Κουμαδωράκης δεν ενδιαφέρεται να αναλάβει ο ίδιος την τυποποίηση του προϊόντος. «Είναι δαπανηρή, αλλά καλό είναι να δουλέψουν και άλλοι εκτός από εμάς. Είμαστε οικογενειακή επιχείρηση και χαιρόμαστε να ζούμε αξιοπρεπώς παράγοντας ένα ποιοτικό προϊόν», αναφέρει. Ο ίδιος καλεί τους συμπατριώτες της περιοχής να δουλέψουν συνεργαζόμενοι ώστε να παράξουν ποιοτικό προϊόν από τις ελιές του τόπου τους και να προσπαθήσουν να το πουλήσουν οι ίδιοι και όχι μέσω μεσαζόντων. Καλή τιμή Ενα μισόλιτρο λάδι παραγωγής του κ. Κουμαδωράκη 'Natives Olivenoel Extra' πουλιέται στην αγορά της Αυστρίας στην τιμή των 6.30 ευρώ και η συσκευασία του λίτρου 9.90 ευρώ! Πολύ καλές τιμές, αν υπολογίσει κάποιος ότι σήμερα ο παραγωγός, αν πουλήσει το λάδι του χύμα, θα πάρει 1.89 ευρώ το κιλό! Βέβαια στα πρώτα υπολογίζεται και η συσκευασία, η μεταφορά και ωστόσο και πάλι η τιμή είναι πολύ συμφέρουσα για τον παραγωγό. Α. ΣΦΗΝΑΡΟΛΗΣ: «Το τσουνατόλαδο αξίζει...» «Το λάδι της τσουνάτης ελιάς είναι ποιοτικά άριστο, γευστικά ιδιαίτερο και ξεχωριστό και πραγματικά ο κόσμος αξίζει να το μάθει», είναι τα λόγια του Αντώνη Σφηναρόλη, παραγωγού από τη Σαρακήνα Σελίνου. Από μια οικογένεια που πάντα ασχολούνταν με την ελαιοπαραγωγή μας δείχνει ένα μέρος της περιουσίας του. Πολλά δέντρα είναι φυτεμένα από την ενετική περίοδο, ενώ νεότερα φυτεύτηκαν από τον πατέρα του κ. Σφηναρόλη που δημιούργησε μία εξαιρετική περιουσία. «Είναι πολλά χρόνια που σκεπτόμασταν να προχωρήσουμε στην τυποποίηση του λαδιού μας και να σταματήσουμε να το δίνουμε χύμα. Εδώ και 5 χρόνια προετοιμαζόμασταν για να μάθουμε τη διαδικασία, να εξοικειωθούμε, να μπούμε στη διαδικασία και φέτος πρώτη φορά τυποποιήσαμε το δικό μας προϊόν και το προβάλλουμε στο εξωτερικό. Στόχος μας δεν είναι η Ελλάδα, αλλά το εξωτερικό. Να μάθει ο κόσμος το ξεχωριστό τσουνάτο ελαιόλαδο της Κρήτης, ένα σπέσιαλ προϊόν, ένα εξεζητημένο προϊόν που είναι το μεγάλο μας πλεονέκτημα, να το έχουμε σε μια συγκεκριμένη περιοχή της Κρήτης», αναφέρει. Το τσουνατόλαδο είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά και έχει ξεχωριστή γεύση. Είναι και το παραδοσιακό ελαιόδεντρο της Κρήτης με πολύ μεγάλη παραγωγή. ΜΑΖΕΜΑ ΤΣΟΥΝΑΤΗΣ Πολύ μεγάλη έμφαση δίνει ο παραγωγός στον τρόπο μαζέματος της τσουνάτης ελιάς και στην παραγωγή του λαδιού έτσι ώστε να έχει όλα τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. «Η τσουνάτη είναι πιο ευαίσθητη από τη λιανή ως δέντρο. Αφήνει τον καρπό να ωριμάσει και να πέσει. Μέχρι να τον μαζέψει ο αγρότης περνά ένα χρονικό διάστημα και ο καρπός αλλοιώνεται, χαλάει, δημιουργούνται οξέα. Για να πετύχουμε το έξτρα παρθένο ακολουθούμε μια διαδικασία ραβδισμού του δέντρου. Το δέντρο δεν μπορεί να ραβδιστεί στο σύνολό του, όπως γίνεται με τη λιανή. Επειδή ωριμάζει σιγά - σιγά, μόλις βλέπουμε ότι ένα μέρος του δέντρου είναι έτοιμο να πέσει, τότε το ρίχνουμε εμείς. Μία φούντα από κάθε δέντρο; Μία! Πέφτει στα δίχτυα και το μαζεύουμε αυθημερόν και αυτό βγάζει το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Είναι μία δύσκολη, επίπονη και κουραστική δουλειά», αναφέρει ο συνομιλητής μας. Στα χαρακτηριστικά της ελαιοσυλλογής που κάνει ο κ. Σφηναρόλης είναι η μη συλλογή του ελαιοκάρπου σε τσουβάλια, αλλά σε palet box (πλαστικά κουτιά). «Ο καρπός δεν μαζεύεται σε τσουβάλια, δεν σακιάζουμε, δεν τον πιέζουμε ούτε τον καταπονούμε. Παντού σε όλα τα χωράφια μπαίνει μικρό ερπυστριοφόρο όχημα με πλαστικό palet box, ειδικό για τρόφιμα. Οι ελιές δεν βράζουν, δεν θα πάρουν πλαστικοποιητές από τα τσουβάλια, ξένες ύλες, δεν θα πιεστούν, δεν θα συρρικνωθούν. Το palet box ζυγίζει 400 κιλά και πηγαίνει κατευθείαν στο εργοστάσιο», σημειώνει. Η καλλιέργεια της ελιάς και από τον κ. Σφηναρόλη γίνεται με βάση τις αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης. Συνολικά παράγονται 20 τόνοι ελαιόλαδο. Η ΠΩΛΗΣΗ Αυτή τη στιγμή το ελαιόλαδο πωλείται σε επιλεγμένα καταστήματα στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ γίνεται σοβαρή προσπάθεια για να ανοιχθούν αγορές στο εξωτερικό. «Αυτό που λέω και στους άλλους παραγωγούς είναι ότι είναι αμαρτία να δίνουμε το ελαιόλαδο χύμα. Ολοι οι παραγωγοί πρέπει να ανοίξουν τα μάτια τους και να προχωρήσουν στην τυποποίηση αυτού του λαδιού. Πρέπει να φανεί στην αγορά, να διαφημιστεί, να το μάθει ο κόσμος και σίγουρα θα το προτιμήσει, γιατί ποιοτικά είναι εξαιρετικό. Στόχος μας είναι να το μάθει η Ευρώπη, να το μάθουν οι ξένοι. Καταλαβαίνω και τον παραγωγό που δεν πάει να μαζέψει την τσουνάτη άμεσα γιατί με 1.89 το κιλό το λάδι δεν έχει κανένα κίνητρο. Ομως πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι περισσότερο να τυποποιήσουμε. Οσο πιο πολλές ελληνικές ετικέτες λαδιού στο ράφι, τόσο καλύτερα. Ολοι μας χωράμε στα ράφια της Ευρώπης», αναφέρει ο κ. Σφηναρόλης, που ήδη ετοιμάζεται για συμμετοχές σε εκθέσεις στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα η απήχηση που έχει το λαδί του σε εισαγωγείς είναι πολύ καλή. Το προϊόν Σε γυάλινες συσκευασίες των 250, 500, 750, 1 λίτρο, συσκευάζει το λάδι του ο κ. Σφηναρόλης με την επωνυμία «Sarakina olive oil», που ξεκίνησε να συσκευάζει από φέτος. «Ολοι οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι από εξειδικευμένα εργαστήρια δείχνουν πως το ελαιόλαδό μας είναι ποιοτικότατο», αναφέρει. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΙΑΣ: «Αδικημένη η τσουνάτη» «Στον κόσμο υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση και αδικείται η τσουνάτη που είναι μια εξαιρετική ποικιλία, παράγει πολύ καλό ελαιόλαδο, μπορεί να είναι πολύ παραγωγική. Το λάδι της είναι ιδιαίτερο και μπορεί να βρει τη θέση που του αξίζει στις αγορές», λένε οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Ελαιοκομίας του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων. Για την παραγωγή ποιοτικού τσουνατόλαδου, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ινστιτούτου, «απαιτείται τεχνική υποστήριξη, οργάνωση των παραγωγών, λεπτομερείς οδηγίες, ώστε να παράγουν ένα ποιοτικό προϊόν. Η τσουνάτη είναι μια πολύ σημαντική ποικιλία, θα ήταν έγκλημα να τη χάσουμε. Η κορωνέικη υπάρχει όχι μόνο σε όλη την ελαιοκομική Ελλάδα, αλλά σε όλες τις ελαιοπαραγωγικές χώρες του κόσμου. Θέλει τεράστια προσπάθεια να ξεχωρίσεις το δικό σου λάδι της κορωνέικης από τα άλλα αντίστοιχα λάδια στον υπόλοιπο κόσμο, ενώ η τσουνάτη είναι μια διαφορετική ποικιλία, με ξεχωριστό λάδι ποιοτικά και γευστικά. Αν εφαρμοστούν οι σωστές τεχνικές, τότε το λάδι της θα είναι και καλύτερο και θα είναι και πιο παραγωγική ως καλλιέργεια».