ΣΤΙΣ ΚΟΡΥΦΕΣ ΤΟΥ ΟΜΑΛΟΥ Μελισσόκοσμος! Από: Γιώργος Κώνστας Δημοσιεύθηκε στις: 10-09-2012

ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΤΡΥΓΟ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ Το μεγάλο φορτηγό ανεβαίνει με δυσκολία τον χωματόδρομο που οδηγεί από την άσφαλτο στη θέση 'Φώκιες' και από εκεί ακόμα ψηλότερα, πάνω από το οροπέδιο του Ομαλού. Φορτωμένο με άδειες κυψέλες και πλαίσια για τον τρύγο του μελιού, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Τα αδέλφια Αντώνης και Γιάννης Παπαγιαννάκης από τα Περβολάκια, επαγγελματίες μελισσοκόμοι τα τελευταία 14 χρόνια, έχουν συνηθίσει τις μεγάλες διαδρομές μέσα στη νύκτα για τη μεταφορά των μελισσιών, αλλά και το πρωινό ξύπνημα για τον τρύγο. «Τις ημέρες του τρύγου ξυπνάς στις 5 - 6 το πρωί. Ξεκινάμε πάντα ξέροντας ότι θα είμαστε 10 - 12 ώρες στα χωράφια», μας εξηγεί ο Αντώνης καθώς πλησιάζουμε το σημείο όπου διατηρούν 70 - 80 κυψέλες ψηλά στον Ομαλό. «Εδώ τις έχουμε για θυμάρι. Εχουμε επίσης μελίσσια στο Λαφονήσι, στα Σφακιά, στο Νότιο Ηράκλειο και στην περιοχή του Λασιθίου για πευκόμελο», λένε οι μελισσοκόμοι. ΚΑΠΝΟΣ Με πολλή προσοχή φοράμε την προστατευτική κάσκα για το κεφάλι και τον άλλο εξοπλισμό για το υπόλοιπο σώμα. Τα δύο αδέλφια ετοιμάζουν το καπνιστήρι. Χρησιμοποιώντας κυπαρίσσι και πευκοβελόνες ανάβουν φωτιά για να παραχθεί καπνός. «Αυτή είναι η πρώτη δουλειά, ο καπνός για να προειδοποιήσουμε τις μέλισσες ότι πάμε για καλό σκοπό», λέει ο Γιάννης καθώς ξεκινά το «κάπνισμα» της κυψέλης που θα ανοιχθεί πρώτα, έτσι ώστε οι μέλισσες να μην είναι επιθετικές. Ανοίγει προσεκτικά την πρώτη κυψέλη και ένας πολύβουος, αλλά κυρίως άρτια οργανωμένος, κόσμος αποκαλύπτεται μπροστά μας. Δεν είναι τυχαίο ότι η κοινωνία της μέλισσας θεωρείται από τις πιο καλά οργανωμένες και μελετημένες. Με τα έμπειρά τους χέρια οι μελισσοκόμοι αφαιρούν τα πλαίσια που είναι σφραγισμένα με κερί από τις μέλισσες και είναι γεμάτα μέλι. Όσα αφαιρούν τα αντικαθιστούν με νέα. Τα γεμάτα πλαίσια με μέλι μπαίνουν σε άδειες κυψέλες πάνω στο φορτηγό. Είναι μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται πολλές φορές και γρήγορα έτσι ώστε να αφαιρεθούν όλα τα πλαίσια. Κάθε κυψέλη δίνει 10 - 15 κιλά μέλι κατά μέσο όρο. ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΜΕΛΙ «Το κρητικό μέλι είναι από τα καλύτερα μέλια αντικειμενικά, όπως και το μέλι από τα κυκλαδίτικα νησιά. Τα συστατικά στοιχεία του είναι εξαιρετικά λόγω της πλούσιας χλωρίδας του νησιού, των βοτάνων και των φυτών του. Πρέπει όμως να δούμε εμείς οι παραγωγοί πώς θα το κρατήσουμε σε καλό επίπεδο ή και να το ενισχύσουμε», υπογραμμίζει ο Αντώνης. Φέτος η περιοχή του Ομαλού έδωσε πολύ και καλό μέλι, αλλά αυτό είναι κάτι που έχει να κάνει πάντα με τη χρονιά. «Μπορεί φέτος ο Ομαλός να έδωσε μέλι πολύ και καλής ποιότητας, αλλά δεν σημαίνει ότι το ίδιο θα είναι και του χρόνου. Μετράνε πολύ και οι τελευταίες λεπτομέρειες. Μετράνε πολύ οι καιρικές συνθήκες και το μικροκλίμα, το έδαφος της κάθε περιοχής. Φέτος επίσης το Λαφονήσι έδωσε πολύ και καλό μέλι, του χρόνου όμως μπορεί όχι. Είναι τόσο ιδιαίτερος ο κόσμος της μέλισσας και μεταβάλλεται πάρα πολύ από τα διάφορα κλιματολογικά χαρακτηριστικά που ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις τι θα συμβεί». ΚΑΛΕΣ - ΚΑΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ Στα χρόνια που ασχολούνται με τη μελισσοκομία τα δύο αδέλφια έχουν γίνει μάρτυρες πολλών γεγονότων και περιστατικών. «Κατ’ αρχήν για να ασχοληθείς με τις μέλισσες πρέπει να τις αγαπήσεις. Δεν μπορεί να το βλέπεις αποκλειστικά επαγγελματικά», δηλώνει ο Αντώνης, που θυμάται ένα περιστατικό που τον στεναχώρησε πολύ. «Κάναμε μια μετακίνηση μελισσών σε μεγάλη απόσταση από την Κίσαμο. Λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, όταν φτάσαμε στα Σφακιά το 80% των μελισσών είχε σκάσει λόγω ζέστης. Αυτό ήταν από τις χειρότερες στιγμές. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλές καλές. Όταν παρατηρείς τον τρόπο που δουλεύει η μέλισσα, πώς προσεγγίζει τα φυτά να πάρει τη γύρη, πώς δουλεύει μέσα στην κυψέλη και βέβαια νιώθουμε ικανοποίηση κάθε φορά που ακούμε μια καλή κουβέντα από τον κόσμο που έχει πάρει μέλι δικό μας και είναι ευχαριστημένος». Την ώρα που μας μιλά μας δείχνει τη δουλειά της μέλισσας μέσα στην κυψέλη. Ο τρόπος κατασκευής των κελιών της είναι υποδειγματικός. Τα κελιά είναι σαν να τα δημιούργησε ένα ανώτερο ον, μια σούπερ ομάδα μηχανικών. Είναι τόσο αρμονικές οι γραμμές ανάμεσά τους και τόσο καλά σχεδιασμένα που πραγματικά εντυπωσιάζουν. Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ Στην αγορά κυκλοφορούν πολλά είδη μελιών κάθε είδους. Μια ματιά στα ράφια των super market ή σε κάποια από τις εκθέσεις που κατά καιρούς γίνονται στα Χανιά αποκαλύπτουν έναν πολύ μεγάλο αριθμό παραγωγών που ασχολούνται με τη μελισσοκομία. Πώς θα ξεχωρίσει όμως ο καταναλωτής το καλό μέλι; «Κατ’ αρχήν πρέπει να διαβάζει τι ακριβώς λέει η ετικέτα του βάζου, αν το προϊόν ειναι πιστοποιημένο. Αυτό είναι πολύ βασικό. Να αγοράσει πρώτα το μέλι που θέλει σε μικρή ποσότητα και να δει τη ρευστότητά του. Είναι ένα απλό τεστ που δείχνει όμως πολλά. Γεμίζεις το κουτάλι με μέλι και το ρίχνεις από ψηλά. Αν πέφτει σιγά - σιγά χωρίς να κόβεται, το μέλι είναι γνήσιο, αν νερουλιάζει και κόβεται τότε υπάρχει πρόβλημα», απαντά ο Αντώνης, ενώ ο Γιάννης βάζει μια άλλη σημαντική παράμετρο. «Απαιτείται η διασφάλιση του προϊόντος από το κράτος. Πρέπει να γίνεται έλεγχος στους μελισσοκόμους από δημόσιο φορέα που να πιστοποιεί πραγματικά την ποιότητα του προϊόντος. Επίσης είναι σημαντικός και ο έλεγχος στις εισαγωγές. Ερχονται ανεξέλεγκτα μέλια από το εξωτερικό που πουλιούνται ως ελληνικά κλέβοντας τον καταναλωτή και από άποψη ποιότητας και άποψη οικονομίας». Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ Ο τρύγος έχει πλέον ολοκληρωθεί, τα πλαίσια έχουν φορτωθεί στο αυτοκίνητο, με το οποίο ξεκινάνε τον δρόμο της επιστροφής. Οι μελισσοκόμοι θα ξαναέρθουν τις επόμενες ημέρες για να μετακινήσουν τις κυψέλες σε άλλο σημείο. Τώρα το πολύτιμο φορτίο τους θα πάει στο εργαστήριό τους στα Περβολάκια Κισάμου. Εκεί θα αφαιρεθεί το κερί από τα πλαίσια που θα μπουν στον μελιτοεξαγωγέα που με τη φυγόκεντρο δύναμη αφαιρεί το μέλι. Το πολύτιμο προϊόν μένει σε ανοξείδωτη δεξαμενή για δύο μήνες ώστε να ανέβουν στην επιφάνειά του διάφορες ακαθαρσίες της κυψέλης, στη συνέχεια μπαίνει σε έναν ομογενοποιητή, γίνονται αναλύσεις για την ποιότητά του και στη συνέχεια συσκευάζεται. Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία για την οποία θα αναφερθούμε στο μέλλον... Επάγγελμα μελισσοκόμος «Επειδή είμαστε αγρότες θέλαμε ένα 'συν' εισόδημα. Ξεκινήσαμε με 11 κυψέλες πριν από 14 χρόνια και έχουμε φτάσει τώρα σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό», λένε τα αδέλφια. Το μέλι που παράγουν είναι θυμαρίσιο, ένα μεγάλο μέρος του οποίου το συσκευάζουν με δική τους επωνυμία. «Δίνουμε μέλι σε καταστήματα ΙΝΚΑ, σε όλα τα καταστήματα Χαλκιαδάκης, σε καταστήματα του Νομού και σε καταστήματα σε Αυστραλία, Γερμανία. Όλα με αναλύσεις από το Μ.Α.Ι.Χ. Γενικά κάνουμε ό,τι μπορούμε για να έχουμε το καλύτερο προϊόν σε μια εποχή πολύ δύσκολη οικονομικά και για τη μελισσοκομία», τονίζουν.