ΣΕ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑ ΚΑΙ ΣΦΑΚΙΑ Μνημεία της Ένωσης Από: Γιώργος Κώνστας Δημοσιεύθηκε στις: 27-07-2013 11:53:06 Μια γνωριμία με τα μνημεία για τα 100 χρόνια Ενωσης Κρήτης - Ελλάδας Eπίσκεψη στα μνημεία, έρευνα για ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με αυτά, αναζήτηση ιστορικών πηγών, φωτογραφικό υλικό, μια σύγχρονη προσέγγιση της ιστορίας. Οι μαθητές του Γυμνασίου Βάμου με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών τους εντόπισαν τα μνημεία του Δ. Αποκορώνου και των Σφακίων, που έχουν σχέση με την Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα και ξεκίνησαν μια ξεχωριστή ιστορική έρευνα. Οπως σημειώνουν οι ίδιοι στο κείμενο τους «με αφορμή την προτομή του Δασκαλογιάννη στην Ανώπολη μελετήσαμε την Επανάσταση του 1770. Ο πύργος του Αληδάκη στο Εμπρόσνερο οδήγησε στην έρευνα της επίθεσης των Σφακιανών στο γενίτσαρο Αληδάκη το 1774. Το σπήλαιο της Κρυονερίδας στο Βαφέ μας αποκάλυψε τον τραγικό θάνατο των 130 Βαφιανών, που κατέφυγαν σε αυτό το 1821 αναζητώντας σωτηρία. Το φρούριο Παλαιόκαστρο στην αρχαία Απτέρα σχετίζεται με την εμπλοκή των Αιγυπτίων το 1822 στην καταστολή της Κρητικής Επανάστασης. Το θρυλικό Φραγκοκάστελο, ανατολικά της Χώρας Σφακίων, μαρτυρεί τον ηρωικό αγώνα του Νταλιάνη και των ανδρών του να αναζωπυρώσουν την Κρητική Επανάσταση το 1828. Ο Κούλες της Απτέρας φανερώνει την προσπάθεια των Τούρκων να καταπνίξουν τη μεγάλη Κρητική Επανάσταση του 1866- 1869. Το μνημείο του Βάμου και η προτομή του Παπαμαλέκου στο Βάμο οδήγησαν στην έρευνα της Μεταπολιτευτικής Επανάστασης του 1895- 1896 και ειδικότερα στην πολιορκία του Βάμου στις 3- 18 Μαΐου του 1896. Το φρούριο Ιτζεδίν έδωσε το ερέθισμα να αναζητήσουμε πληροφορίες για τη φυλάκιση του Βενιζέλου το 1903 και την Επανάσταση του Θερίσου το 1905. Τέλος, η προτομή του Γεωργίου Τσόντου Βάρδα στ? Ασκύφου στάθηκε η αφορμή να μάθουμε για τη συμμετοχή των Κρητικών στον Μακεδονικό Αγώνα (κυρίως από το 1897 μέχρι το 1908)». Η περιήγηση στις ανατολικές επαρχίες του Νομού Χανίων προσέφερε πολλά στους μαθητές. Οπως εξηγούν χαρακτηριστικά:«Μας παρείχε τη δυνατότητα να δούμε και να θαυμάσουμε τα μνημεία, που μαρτυρούν τους αγώνες κατά των Τούρκων και την απόδοση τιμής για όσους θυσιάστηκαν στους αγώνες αυτούς. Παράλληλα, γνωρίσαμε από κοντά την ιστορία του τόπου μας. Ειδικότερα, γνωρίσαμε την ιστορία των επαρχιών Αποκορώνου και Σφακίων. Ηταν πράγματι ο Αποκόρωνας ένα κομβικό σημείο - πέρασμα προς την υπόλοιπη Κρήτη και τα Σφακιά, αφού αποτέλεσε συχνά τόπο μεγάλων πολεμικών επιχειρήσεων. Δεν ήταν λίγες οι καταστροφές που βρήκαν την περιοχή. Τιμάμε τους ηρωικούς προγόνους μας, που χωρίς να φοβηθούν τα αντίποινα και τις σφαγές θυσίασαν τα πάντα και αγωνίστηκαν μέχρις εσχάτων, προκειμένου να ελευθερωθούν, χωρίς να υπολογίσουν το πλήθος και την υπεροπλία του εχθρού». Αγαλμα Δασκαλογιάννη- Ανώπολη Η επανάσταση του '1770' και η δράση του Δασκαλογιάννη στο επίκεντρο της έρευνας των μαθητών. Παρότι δεν είχε θετική εξέλιξη για τους Κρητικούς,αφού καταπνίγηκε από τους κατακτητές, είχε όμως μεγάλη σημασία καθώς «επέφερε καίριο πλήγμα στο κύρος των Τούρκων και απέδειξε ότι δεν ήταν ανίκητοι. Αποτέλεσε το προοίμιο των επερχόμενων αγώνων για την Ελευθερία». Πύργος Αληδάκη- Εμπρόσνερος Η επίθεση των Σφακιανών στον πύργο του Αληδάκη στο ορεινό χωριό των Σφακίων και η εξόντωση του εχθρού που είχε καταδυναστεύση την περιοχή. Η ηρωική μάχη είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί τέλος στη 'δράση του Αληδάκη' και να λυτρωθούν οι κάτοικοι της περιοχής. Σπήλαιο Κρυονερίδας- Βαφές Στον Βαφέ Αποκορώνου βρίσκεται το Σπήλαιο της Κρυονερίδας. Εκεί το 1821 μετά τη μάχη στο Εμπρόσνερο οι Τούρκοι επέστρεψαν στο σπήλαιο Κρυονερίδας όπου είχαν καταφύγει 130 γυναικόπαιδα . Απέκλεισαν το σπήλαιο και επειδή δεν μπορούσαν να μπουν σε αυτό έβαλαν φωτιά στην είσοδό του και οι 130 άνθρωποι θυσιάστηκαν στην κυριολεξία στον βωμό της ελευθερίας. Κουλές Απτέρας Ο κουλές αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οθωμανικά οχυρωματικά μνημεία στο Νομό Χανίων. Αν και δεν βρίσκεται στα όρια του σημερινού Δήμου Αποκορώνου εμπλέκονταν πάντα με τις επαναστάσεις και τις εξεγέρσεις των Κρητικών απέναντι στον κατακτητή. Με κουλέδες όπως αυτόν, στόχος των Τούρκων ήταν η αποκοπή της επικοινωνίας μεταξύ των επαναστατών, η κατασκοπεία των κινήσεων του και ο έλεγχος των μετακινούμενων χριστιανικών πληθυσμών. Το φρούριο Ιτζεδίν Το φρούριο Ιτζεδίν χτίστηκε το 1872, σε σημείο όπου οι Τούρκοι είχαν κτίσει από παλιά πύργο. Συνδέεται με τα 100 χρόνια της Ενωσης καθώς την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας φυλακίσθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος για εξύβριση,μετά από μήνυση ενός μητροπολίτη της Κρήτης που ήταν βασιλικός. Στη συνέχεια μετατράπηκε σε φυλακή για πολιτικούς εξόριστους και αντιφρονούντες. Μνημείο Βάμου Στήθηκε στον 'Κήπο των Ηρώων' απέναντι από το Γυμνάσιο Βάμου και αναφέρετε κυρίως στην μεταπολιτευτική επανάσταση 1895 - 1896 και στην πολιορκία του Βάμου το 1896. Τα γεγονότα στα Χανιά, η πολιορκία του Βάμου, η επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων και ο αναγκασμός του Σουλτάνου να δεχθεί την αυτονομία της Κρήτης, συνδέονται με το μνημείο. Προτομή Παπαμαλέκου- Βάμος Ο ανδριάντας του Παπαμαλέκου βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του Βάμου. Ο Παπαμαλέκος ήταν μέλος της μεταπολιτευτικής επιτρoπής και από τους πρώτους οπλαρχηγούς που εισέρχονται στο Βάμο κατά την πολιορκία του το 1896, αποκόπτει τον εφοδιασμό των Τούρκων και εφοδιάζει τους Κρητικούς. Προτομή Καπετάν Τσόντου Βάρδα - Ασκύφου Η συμμετοχή του Τσόντου Βάρδα στους Μακεδονικούς Αγώνες αλλά και η γενικότερη δράση των Κρητικών για την απελευθέρωση της Βορείου Ελλάδας αποτυπώθηκε στην έρευνα των μαθητών. Οπως επεσήμαναν στην εργασίας τους από τους 6.000 εθελοντές του Μακεδονικού αγώνα οι 3.000 ήταν Κρητικοί, από τους 2.000 που πέθαναν οι 700 Κρητικοί, και από τους 82 αρχηγούς οι 19 από τη Μεγαλόνησο, όπως και επίσης οι δύο από τους 3 Γενικούς αρχηγούς (Τσόντος Βάρδας και Γεώργιος Κατεχάκης) ήταν από την Κρήτη. Φραγκοκάστελο- Σφακιά Στον κάμπο του Φραγκοκάστελου, εκεί που ξεκίνησε ο θρύλος των 'Δροσουλίτων'. Ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης και το εκστρατευτικό του σώμα βρέθηκαν εκεί στις αρχές του 1828 σε μια προσπάθεια να αναζωπυρώσουν την επανάσταση στην Κρήτη. Οι κατακτητές αντιλήφθηκαν γρήγορα τον κίνδυνο, αντεπιτέθηκαν, πολιόρκησαν το Φραγκοκάστελο και το κατέλαβαν μετά από μια λυσσαλέα μάχη.