ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΩΔΕΙΟ “Δεμένη” με τον Κρητικό η λύρα Δημοσιεύθηκε στις: 16-04-2013 09:33:09 Αρρηκτα δεμένη με την καθημερινότητα του Κρητικού, το γλέντι, τη λύπη, τη χαρά, την εξιστόρηση των ηρωικών κατορθωμάτων του, αλλά και με το ήθος της κρητικής μουσικής, είναι η λύρα. Το αρχέγονο παραδοσιακό όργανο είχε την τιμητική του στον φυσικό του χώρο, στο Βενιζέλειο Ωδείο, στην εκδήλωση με θέμα 'Η κρητική λύρα στο διάβα του χρόνου…'. Μία εκδήλωση που χαρακτηρίστηκε από την επίδειξη της δουλειάς των μαθητών και των αποφοίτων της Σχολής Κρητικής Λύρας του Ωδείου κάτω από την καθοδήγηση των δασκάλων τους Δημήτρη Βακάκη και Νεκτάριου Κλωστράκη. Κεντρικός ομιλητής ο Μαθιός Φραντζεσκάκης που έκανε αρχικά μία ιστορική αναδρομή στην πορεία του οργάνου. «Η λύρα της Κρήτης λένε οι μελετητές κατάγεται από το αραβικό όργανο REBEC, το οποίο κατάγεται από το επίσης αραβικό όμοιό του RABAB. Η Κρήτη είναι το τελευταίο ευρωπαϊκό κομμάτι, στο οποίο έφθασε το πρωτόγνωρο RABAB ή λύρα, όπως βαφτίστηκε από τους Ελληνες. Ο ιστορικός Ψυλλάκης γράφει ότι η λύρα εισήχθη στην Κρήτη κατά τα τέλη του 17ου με αρχές του 18ου αιώνα. Ο Μουρέλος γράφει, συγκεκριμένα, ότι την έφεραν το 1723 οι Καραμανλήδες και Λαζοί Μουσουλμάνοι, που βγήκαν στην Αμπαδιά της Ρεθύμνης για ενίσχυση των Οθωμανών του νησιού. Στον χώρο που είμαστε η λύρα έρχεται στις αρχές του ’80 από τον Κώστα Μουντάκη. Ο Μουντάκης, όπως καταγράφει η ιστορία, με ιδιαίτερη επιμέλεια θέλησε να διδάξει τη λύρα αγκαλιάζοντας δεκάδες παιδιά. Μία πορεία που δεν ήταν τόσο ρόδινη όσο φαίνεται σήμερα με την πατίνα του χρόνου να έχει αφήσει πίσω κόντρες και ακρότητες κατά τη γνώμη μας τουλάχιστον άστοχες όσον αφορά τη μουσική. Εξοντωτικές κόντρες, γύρω από την πρωτοκαθεδρία των οργάνων και όχι μόνο, σημάδεψαν μια εποχή. Κόντρες που ευτυχώς οι νεότεροι δημιουργοί άφησαν πίσω τους στοχεύοντας στην ουσία, δηλαδή την εξέλιξη της κρητικής μουσικής. Καρπός της δουλειάς του Μουντάκη, αλλά και των συνεχιστών του χωρίς αμφισβήτηση, η παρουσία σημαντικών δημιουργών στο πεδίο της κρητικής λύρας». ΗΘΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΗ Στη συνέχεια ο ομιλητής συνέδεσε το όργανο με τη μουσική παράδοση του νησιού. «Η μουσική παράδοση της Κρήτης σε τραγούδι, χορό, πανηγύρι, γάμο και βάφτιση, ονομαστικές και άλλες εορτές, σ’ οποιαδήποτε κοινωνική εκδήλωση, χαρακτηριζόταν για χρόνια από ήθος και τάξη και η παράβαση ή παραβίαση των οποίων σημαίνει και συνιστά νόθευση και καταστροφή. Ολα στην Κρήτη ήταν για πολλά χρόνια ένα μάθημα σεμνότητας και όχι επίδειξης. Μουσική και χορός εξέπεμπαν ευγένεια, ομορφιά, ρυθμό και ευαισθησία, πάθος και όχι επίδειξη και εγωισμό. Ο Κρητικός χορεύει επειδή ξεχειλίζει η ευαίσθητη ψυχή του και όχι για να μας επιδείξει φιγουρατζίδικα τσαλίμια και πήδους. Το τραγούδι έχει βάθος και λαμπερή εσωτερική ομορφιά. Ο οργανοπαίχτης εκφράζει και κινεί ταυτόχρονα αυτά τα αισθήματα. Είναι συχνά ο πρώτος μεταξύ ίσων στην έκφραση αυτών των συναισθημάτων. Οι άξιοι μουσικοί, με γνώση και διάθεση, συνεχίσουν μία πορεία χρόνων. Τα μεγάλα ονόματα της ιστορίας της κρητικής μουσικής δηλαδή… Εκεί, ως διά μαγείας, εμφανίστηκαν και αναδείχτηκαν διάφοροι, στην πραγματικότητα καλλιτεχνικά αδιάφοροι, οι οποίοι εκφράζοντας μια κοινωνία με σαφέστατα στοιχεία παρακμής έγιναν τα μουσικά αστέρια των τελευταίων 20 χρόνων. Τόσο απλά και τόσο πραγματικά. Γιατί, την τάση υποκουλτούρας της κοινωνίας εξέφρασαν, αυτό έθρεψαν, αλλά και από αυτά θρέφονται… Για να έχουμε γνώση μιας ιστορικής συνέχειας που δεν σεβαστήκαμε ως κοινωνία». Την εκδήλωση διοργάνωσε ο Σύνδεσμος για τη Διάδοση των Καλών Τεχνών στην Κρήτη.