KAI ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ Ψαράδες στα... δίχτυα της κρίσης Από: Γιώργος Κώνστας Δημοσιεύθηκε στις: 21-01-2013 08:38:33

'Κατρακύλα', κατά 30%, των τιμών στα ακριβά ψάρια και αύξηση της τιμής των φθηνών ψαριών, που χρησιμοποιούν ως δολώματα καθώς αυτά αναζητούν πλέον οι καταναλωτές, διαπιστώνουν οι επαγγελματίες αλιείς των Χανίων. Η κρίση, πέρα από τις αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου και την έξαρση της παράνομης αλιείας, έχει φέρει αντιμέτωπους τους επαγγελματίες ψαράδες με ανυπέρβλητες δυσκολίες. Στην Ιχθυόσκαλα της Σούδας ανοίγουμε κουβέντα με τον κ. Μάρκο Φουντουλάκη, πρόεδρο του Συλλόγου Επαγγελματιών Ψαράδων μέσης και παράκτιας αλιείας Δ. Χανίων και άλλους επαγγελματίες. «Η κρίση έπληξε πάρα πολύ και τον δικό μας κλάδο», μας λέει σε ένα διάλειμμα της ετοιμασίας του παραγαδιού καθώς το αλιευτικό του ετοιμάζεται για το επόμενο ταξίδι. «Εχει πέσει η τιμή των ακριβών ψαριών και λόγω ζήτησης από τον κόσμο του φτηνού ψαριού έχουν εκτοξευτεί οι τιμές των ψαριών που χρησιμοποιούσαμε ως δολώματα, δηλαδή σαρδέλα, γαύρος, φύσσα. Στα ακριβά ψάρια, λόγω μη ζήτησης, οι τιμές τους έχουν πέσει τουλάχιστον 30% την τελευταία τριετία για τον ψαρά. Την ίδια στιγμή υπάρχει αθρόα εισαγωγή ψαριών από το εξωτερικό». ΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Για το θέμα των εισαγωγών οι αλιείς ζητούν την εφαρμογή της νομοθεσίας. «Δεν μπορούμε να επέμβουμε εμείς σε αυτόν τον τομέα. Απλά ζητάμε την εφαρμογή της νομοθεσίας. Η νομοθεσία ορίζει ότι πάνω στον πάγκο θα πρέπει να φαίνεται με μεγάλα και εμφανή γράμματα η προέλευση του κάθε ψαριού. Κάτι που δεν γίνεται σε πολλές περιπτώσεις. Τα τοπικά σούπερ μάρκετ έχουν ντόπιο ψάρι, για τα άλλα σούπερ μάρκετ δεν ξέρω. Το ντόπιο ψάρι είναι λίγο γιατί ζούμε στην πιο φτωχή, από πλευράς ποσότητας, θάλασσα του κόσμου. Στην Ανατολική Μεσόγειο έχουμε αλμυρά νερά, βαθιά νερά και κρύα, που σημαίνει πεντανόστιμο ψάρι, αλλά λίγο. Πρέπει να ξέρουν οι καταναλωτές ότι το ντόπιο ψάρι δεν έχει συντηρητικά καθώς πηγαίνει από την Ιχθυόσκαλα στο ιχθυοπωλείο και στο super market. Ενα ψάρι, όμως, που ψαρεύεται στον Ατλαντικό, πάει στην Ισπανία, πιστοποιείται ότι είναι της Ε.Ε. και έρχεται μετά στην Ελλάδα· μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να περάσει και μία εβδομάδα, επομένως λογικά θα πρέπει να μπουν συντηρητικά, διαφορετικά δεν αντέχει», επισημαίνει ο κ. Φουντουλάκης. ΝΕΟΙ ΣΤΟ ΨΑΡΕΜΑ Την ίδια στιγμή που το προϊόν τους δεν πουλιέται στις τιμές που θα ήθελαν, οι αλιείς βλέπουν την τιμή των καυσίμων να έχει εκτιναχθεί. «Το πετρέλαιο είναι πολύ ακριβό, η τιμή του έχει διπλασιαστεί την τελευταία 4ετία. Με αυτές τις συνθήκες μειώνεται και ο αριθμός των ψαράδων, ειδικά οι νέοι. Νέος κόσμος δεν μπαίνει στη θάλασσα, παρότι ο κλάδος μας έχει περιθώρια να τραβήξει ανθρώπους σε θέσεις εργασίας, αλλά χρειάζεται αυτοί πρώτα από όλα να αγαπάνε τη θάλασσα. Αν δεν αγαπάς αυτή τη δουλειά, αν δεν την έχεις μέσα σου, δεν μπορείς να ζήσεις. Γιατί το επάγγελμα είναι δύσκολο και το μεροκάματο δεν είναι υψηλό», λένε οι παλιοί ψαράδες. ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Ενα μεγάλο ζήτημα που απασχολεί τους αλιείς έχει να κάνει με τις λιμενικές υποδομές της Κρήτης. «Εκαναν σε κάθε περιοχή 3 - 4 αλιευτικά καταφύγια για να καλυφθούν οι ψηφοθηρικές ανάγκες και όχι τα πραγματικά προβλήματα του κάθε αλιέα με αποτέλεσμα όλα τα λιμανάκια να έχουν πρόβλημα και να είναι λίγα αυτά που να μπορούν να εξυπηρετήσουν σωστά τα σκάφη», υπογραμμίζει ο κ. Φουντουλάκης. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους αλιείς, σε αξιοπρεπή κατάσταση βρίσκονται τα παρακάτω λιμάνια και αλιευτικά καταφύγια: «• Στη Σούδα έχουμε ένα πολύ καλό λιμάνι, αλλά απαιτούνται βελτιώσεις και σε αυτό. • Των Χανίων είναι πολύ καλό λιμάνι, θα θέλαμε να είμαστε εκεί, αλλά δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα συνύπαρξης με τους τουρίστες, τον κόσμο που κατεβαίνει τα καλοκαίρια. Είναι όμορφο και γραφικό να υπάρχουν αλιευτικά στο ενετικό λιμάνι, αλλά, όταν δεν μπορείς να εξυπηρετηθείς...». • Αξιοπρεπή, χωρίς να είναι όμως αυτά που πρέπει, είναι τα λιμάνια της Σητείας και της Αγίας Γαλήνης, όπως και της Παλαιόχωρας. Αντίθετα πολύ μεγάλα προβλήματα αντιμετωπίζουν τα αλιευτικά στα παρακάτω λιμάνια: «• Το λιμάνι των Σφακίων, παρότι έγιναν εργασίες, έμεινε ημιτελές και πλέον ούτε τα 5 μικρά καΐκια που είχαν βάση εκεί δεν μπορεί να εξυπηρετήσει. • Το λιμάνι Κολυμπαρίου είναι το πλέον ακατάλληλο. Με βοριά δεν μπορείς να μπεις ούτε να βγεις. Ακόμα και μέσα στο λιμάνι να βρίσκεσαι είναι επικίνδυνο γιατί πλημμυρίζει και η θάλασσα μπαίνει μέσα στα σκάφη. • Το λιμάνι Κισάμου πλέον μπορεί να εξυπηρετήσει μόνο το επιβατηγό. Για να είναι σε ασφάλεια το επιβατηγό δεν μπορεί να μπει το αλιευτικό σκάφος. Με νοτιοανατολικό άνεμο δεν μπορεί να σταματήσει εκεί σκάφος, θα πρέπει να βγει αρόδο. Το λιμανάκι της 'Λίμνης' είναι πολύ μικρό και δεν αρκεί για να καλύψει τα αλιευτικά. • Το σύνολο σχεδόν των υπόλοιπων αλιευτικών καταφυγίων δεν είναι σε καλή κατάσταση ή μπορούν να εξυπηρετήσουν βαρκάκια. Σοβαρό πρόβλημα υπάρχει και με τα καρνάγια». ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ! Στα χρόνια που ψαρεύετε θυμάστε να έχει βρεθεί στο δίκτυ σας ή στα αγκίστρια σας κάτι ασυνήθιστο, ρωτάμε τους κ. Φουντουλάκη και Βενετάκη. «Αυτό που μου προκαλεί εντύπωση και θλίψη είναι ότι τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στη θάλασσα να κυριαρχεί το νάιλον· μιλάμε για απίστευτες ποσότητες πλαστικών που συναντάμε σε κάθε σημείο του Κρητικού πελάγους. Μάλιστα, θυμάμαι χαρακτηριστικά πως βρέθηκα κάποια στιγμή με ένα μικρό σκάφος σκαλωμένος πάνω σε ένα θερμοκήπιο, το οποίο προφανώς ο αέρας είχε σηκώσει και το είχε πετάξει στη θάλασσα. Για το υπόλοιπο πλαστικό στα νερά προφανώς ευθύνεται ο άνθρωπος. Επίσης στα αγκίστρια του παραγαδιού έχουμε πιάσει εκατοντάδες μπουκάλια. Αν το προσπαθήσεις στη στεριά αυτό, θα πρέπει να παλεύεις με τις ώρες... όμως εμείς τα βγάζουμε πολύ συχνά. Φανταστείτε πόσα είναι πεταμένα στον βυθό», λένε οι αλιείς. ΠΑΛΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΑ ΚΥΜΑΤΑ Στα χρόνια που έχει δικό του σκάφος ο κ. Φουντουλάκης έχει βρεθεί αντιμέτωπος με δύσκολες θάλασσες, κακές ψαριές, απότομους καιρούς. Δεν μπορεί, όμως, να ξεχάσει, όπως μας λέει, «την κλοπή του καϊκιού μου. Το είχα στο λιμανάκι της Ν. Χώρας και είχα κατέβει τα μεσάνυκτα να δω την κατάστασή του γιατί έβγαζε καιρό. Ηταν μια χαρά. Στις 6.30 το πρωί με παίρνουν τηλέφωνο και μου λένε ότι το σκάφος μου είναι πεταμένο πάνω στα βράχια, στα Μαντράκια έξω από τη Ν. Χώρα. Κάποιος, ποτέ δεν έμαθα ποιος, το πήρε, το έβγαλε από το λιμάνι και το πέταξε πάνω στα βράχια. Μιλάμε για ολική καταστροφή», θυμάται. ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΞΗΡΑ Για τους αλιείς η προετοιμασία του ταξιδιού, αλλά και η γραφειοκρατία, είναι πιο μεγάλος κόπος από το ίδιο το ταξίδι. «Είναι κοινό μυστικό. Ο ψαράς έχει περισσότερη δουλειά στη στεριά από ό,τι στη θάλασσα. Θα πρέπει να έχει μεριμνήσει να είναι σωστά τα παραγάδια και τα δίκτυα του, να έχει βρει τα σωστά δολώματα, να έχει το πετρέλαιό του στη σωστή στάθμη, ώστε να μην μείνει, να έχει φτιάξει τη γραφειοκρατία», επισημαίνει ο κ. Φουντουλάκης. Και όταν το ταξίδι ξεκινά, πρέπει να επιλέξει τον χώρο που θα κινηθεί. «Φεύγοντας από το λιμάνι έχεις προκαθορίσει που θα πας περίπου. Εχεις κάνει ένα πλάνο. Βέβαια αυτό μπορεί να αλλάξει! Γιατί εκεί που θα πας μπορεί να βρεθεί ένα άλλο αλιευτικό ή να μεταβληθεί ο καιρός. Το ταξίδι μπορεί να διαρκέσει 5 ημέρες συνήθως στο Κρητικό πέλαγος μέχρι και τις Κυκλάδες. Μερικές φορές παλιότερα ανεβαίναμε στο ύψος της Χίου και της Ζακύνθου και νότια μέχρι τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, της Αιγύπτου, του Ισραήλ» τονίζει ο κ. Μάρκος. Για τον ίδιο κάθε ψαριά έχει τη δική της χάρη. «Οι καλές στιγμές για τον αλιέα είναι αρκετές. Οταν ο καιρός είναι καλός, όταν πιάσεις καλά ψάρια. Βέβαια μπορεί να έχεις μια καλή ψαριά, στο μυαλό σου να σκέφτεσαι ότι θα βγάλεις αρκετά χρήματα και θα καλύψεις πολλές υποχρεώσεις, αλλά μόλις πουλήσεις τα ψάρια και δεις ότι τα χρήματα είναι πολύ λιγότερα από αυτά που υπολόγιζες, τότε έρχεται η απογοήτευση... Τι να κάνεις όμως, αυτά έχει η θάλασσα». Αναγκαία η συνένωση Προκειμένου να συνεχίσουν να υπάρχουν και να είναι βιώσιμο το επάγγελμά τους οι αλιείς θα πρέπει, σύμφωνα με τον κ. Φουντουλάκη, να ακολουθήσουν τα παραδείγματα των συναδέλφων τους στις βόρειες χώρες που συνενώθηκαν και μείωσαν το κόστος λειτουργίας. «Με την πολιτική που ακολουθήθηκε στην Ε.Ε. ούτε ο ψαράς έβγαλε χρήματα ούτε ο καταναλωτής ωφελήθηκε. Δημιουργήσαμε ένα πολυδάπανο στόλο. Στη Β. Ευρώπη συνενώθηκαν οι ιδιοκτήτες 5 - 6 σκαφών, πήραν από κοινού ένα μεγάλο, μπήκαν μέσα και το δουλεύουν. Ετσι περιόρισαν το κόστος και μπόρεσαν να έχουν καλά εισοδήματα», λέει ο συνομιλητής μας. Πρόβλημα η ερασιτεχνική αλιεία «Οταν η ερασιτεχνική αλιεία γίνεται εμπόριο, η ζημιά για μας τους επαγγελματίες είναι τεράστια», εξηγεί ο κ. Μανώλης Βενετάκης, επαγγελματίας αλιέας. «Δεν είναι ότι δεν τηρούν τις ποσότητες, αλλά πουλάνε και τα αλιεύματα και στη δύσκολη συγκυρία που βρισκόμαστε τα δικά μας μένουν απούλητα. Πέρα από τη φοροδιαφυγή, γιατί τα δίνουν χωρίς τιμολόγια, χωρίς απόδειξη, τα δικά μας ψάρια μένουν αζήτητα. Είναι από τα πρώτα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος μας και όσο εντείνεται η κρίση μεγαλώνει. Πάνε σε ταβέρνες, αλλά και σε ιχθυοπωλεία και τα πουλούν όσο - όσο. Για τους ερασιτέχνες είναι έξτρα λεφτά, αλλά εμάς αυτό μας χαντακώνει. Είμαστε ο μόνος κλάδος που θίγεται τόσο πολύ. Για σκεφτείτε, αν πάω με το Ι.Χ. μου σε μια πιάτσα ταξί να κάνω τον ταξιτζή, πόσο θα μείνω εκεί; Ούτε 5 λεπτά· θα με έχουν καταγγείλει και θα με έχουν συλλάβει. Σε εμάς ο καθένας μπορεί να ψαρεύει όσο θέλει και όπως θέλει. Το Λιμεναρχείο κάνει ό,τι μπορεί, αλλά είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Πρέπει να δουν πώς θα ενεργοποιήσουν για αυτούς τους ελέγχους τα Τμήματα Εμπορίου», επισημαίνουν οι αλιείς.