JOHN IRWING: «Κάθε χωριό της Κρήτης και μια ανθρώπινη ιστορία» Από: Γιώργος Κώνστας Δημοσιεύθηκε στις: 27-05-2013 10:11:17 «Οι μικρές καθημερινές, ανθρώπινες ιστορίες είναι αυτές που γράφουν ιστορία. Είναι και αυτές που με ενδιαφέρουν περισσότερο να αναδείξω μέσα από το φακό». Ο Νεοζηλανδός σκηνοθέτης John Irwing έχει έλθει πάνω από 10 φορές τα τελευταία 6 χρόνια στην Κρήτη και στα Χανιά, δουλεύοντας τρία ντοκιμαντέρ με θέμα την παρουσία των Νεοζηλανδών στρατιωτών στην Κρήτη κατά τη διάρκεια της κατοχής και τη σημερινή σχέση τους με το νησί. Εχοντας ήδη εμπειρία από ένα ντοκιμαντέρ που γυρίσθηκε προ 20ετίας με τη συνδρομή της ΕΡΤ αλλά και ανάλογες δουλειές, ο σκηνοθέτης που διαθέτει σπάνιο κινηματογραφικό υλικό από την εποχή εκείνη μίλησε στα "Χ.Ν." για τις δουλειές πίσω από την κάμερα και τη σχέση του με την Κρήτη και τους ανθρώπους της... Εργάζεστε πάνω σε τρία ντοκιμαντέρ, το πρώτο από αυτά ερευνά τη σχέση των γυναικών της Κρήτης με τους Νεοζηλανδούς στρατιώτες που κατέφυγαν στα βουνά. Ακούγεται πολύ ενδιαφέρον ως θέμα... Πρόκειται για ιστορίες κάποιων γυναικών της Κρήτης, σε ορεινές περιοχές κυρίως, που φιλοξένησαν Νεοζηλανδούς στρατιώτες και τους προσέφεραν καταφύγιο. Στο ντοκιμαντέρ μας ερευνάμε και τις συνθήκες ζωής της εποχής εκείνης. Οι γυναίκες αυτές δεν είχαν σχεδόν τίποτα στα χέρια τους, έπρεπε να καλλιεργήσουν τη γη για να παράξουν κάτι για φαγητό και να φτιάξουν τα πάντα από τα ρούχα, τα οικιακά σκεύη. Πήραμε συνεντεύξεις από 7 γυναίκες και μιλήσαμε με πολλές άλλες ακόμα και συνεχίζουμε ακόμα. Για μένα είναι πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις πόσο απλά και λιτά ζούσαν οι άνθρωποι της εποχής εκείνης και πώς σκαρφίζονταν διάφορα πράγματα για να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή τους. Κατά την άποψη σας τι ήταν αυτό που έκανε τις γυναίκες αυτές να διακινδυνεύουν τη ζωή τους προκειμένου να σώσουν τους Νεοζηλανδούς στρατιώτες; Σίγουρα αισθάνονταν ευγνωμοσύνη για τους στρατιώτες που ήλθαν από πολύ μακριά για να αγωνιστούν μαζί τους απέναντι στους ναζί. Είναι και η Κρητική φιλοξενία που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο. Αλλά ειδικά οι γυναίκες επειδή και αυτές είχαν άντρες που βρέθηκαν σε διάφορα μέτωπα μακριά τους, το έβλεπαν σαν χρέος τους να προσφέρουν καταφύγιο και φαγητό σε άντρες που δεν είχαν τις μητέρες ή τις γυναίκες τους κοντά. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ Στο δεύτερο ντοκιμαντέρ καταγράφετε τη συνάντηση οικογενειών Νεοζηλανδών βετεράνων με οικογένειες Κρητικών που περιέθαλψαν και φιλοξένησαν τους ανθρώπους τους κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής; Πράγματι η δεύτερη δουλειά μας έχει να κάνει με την απομάκρυνση 15 Αυστραλών, 14 Νεοζηλανδών, 8 Βρετανών και 8 Κυπρίων από την περιοχή της Τρυπητής κοντά στη Σούγια με πλοίο του βρετανικού ναυτικού τον Μάιο του 1943. Ηταν μια παράτολμη προσπάθεια καθώς έπρεπε να συγκεντρωθούν στρατιώτες της Συμμαχίας -που ήταν διάσπαρτοι σε διάφορα σημεία της Κρήτης- στην Τρυπητή σε μια απόμακρη ακτή. Η βοήθεια των κατοίκων ήταν ανεκτίμητη. Μέσα από αυτό το περιστατικό προέκυψαν πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για την ζωή και την καθημερινότητα των στρατιωτών σε σπήλαια και ορεινές περιοχές του νησιού. Χρειάσθηκε να βρεθείτε σε απόκρημνες παραλίες, σε σπήλαια και σε απομακρυσμένα χωριά για να συλλέξετε υλικό; Ναι βέβαια, πήγαμε σε πάρα πολλά σημεία. Καταγράψαμε την επιστροφή οικογενειών των βετεράνων αυτών που έφυγαν από την Τρυπητή και τη συνάντηση με τις οικογένειες των Κρητικών που είχαν φιλοξενήσει τους ανθρώπους τους. Οι συναντήσεις έγιναν το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου και ήταν πράγματι ιδιαίτερες και ξεχωριστές. Ο ΜΑΟΡΙ Στο τρίτο ντοκιμαντέρ αφηγείστε την ιστορία του Τζακ Γκρέιναλντ του Μαορί στρατιώτη που μέχρι τον θάνατό του έρχονταν στους εορτασμούς της Μάχης. Τι το ιδιαίτερο έχει η δική του περίπτωση ώστε να καταγραφεί από τον κινηματογραφικό φακό. Ο Τζάκ ήταν ένας μικροκαμωμένος Μαορί. Συνελήφθη αιχμάλωτος στην αρχή της Μάχης. Κατάφερε όμως να αποδράσει, να ξαναβρεί τη μονάδα του και να πολεμήσει στον Γαλατά. Κατά την υποχώρηση, μαζί με τραυματίες συντρόφους του έφτασε στη Χώρα Σφακίων με τα πόδια για να φύγει με πλοίο στη Β. Αφρική. Η προσπάθεια του ήταν πολύ συγκινητική και βοηθήθηκε από τους Κρητικούς. Για χρόνια ο Τζακ ήθελε να τοποθετήσει μια πλάκα στο μνημείο των Κρητών που έχασαν τη ζωή τους στον αγώνα εναντίον των ναζί που βρίσκεται στη Χώρα Σφακίων. Πριν από 3 χρόνια με τη βοήθεια της τότε Νομαρχίας εκπληρώσαμε την επιθυμία του κάτι που σίγουρα θα τον ικανοποιούσε αν ήταν στη ζωή. Πότε θα μπορέσουμε να δούμε στην οθόνη τα ντοκιμαντέρ αυτά; Ελπίζω σύντομα. Θα πρέπει να ολοκληρώσω τις προτάσεις σε ελληνικά, νεοζηλανδικά και αυστραλιανά τηλεοπτικά δίκτυα για να συμβάλουν στη χρηματοδότηση τους. Πιστεύω ότι πρέπει να προβληθούν στην Ελλάδα γιατί υπάρχει μεγάλη άγνοια στον κόσμο σήμερα γι’ αυτές τις απλές προσωπικές ιστορίες. Γιατί αυτές οι ιστορίες είναι που δημιουργούν την Ιστορία. Η Ιστορία που διαβάζουμε στα βιβλία έχει να κάνει με μάχες και γεγονότα, αυτή που καταγράφουμε μέσα από αυτά τα ντοκιμαντέρ με ανθρώπινες, αληθινές ιστορίες βγαλμένες μέσα από τη ζωή.