ΣΤΑΤΙΚΟΣ ΜΟΝΤΕΛΙΣΜΟΣ Μικρά και μεγάλα έργα τέχνης Tη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη σκηνοθεσία, τη φωτογραφία ακόμα και τη φαντασία μπορεί να συνατήσει κάποιος παρατηρώντας προσεκτικά ένα στατικό μοντέλο, είτε αυτό είναι ένα πλοίο ή καΐκι, ένα τρένο ή ένα αεροπλάνο, ένα κτήριο, ιστορικές αναπαραστάσεις, κάστρα, φιγούρες παραμυθιών και στρατιωτών. Ο μοντελισμός, περί ου ο λόγος, δεν έχει καμία σχέση με μια απλή συναρμολόγηση κομματιών. Θέλει γνώση, αγάπη, μεράκι και, κυρίως, υπομονή! Είναι ένα χόμπι που σταδιακά γίνεται πάθος. Στις “διαδρομές” μίλησαν τέσσερα μέλη του Συλλόγου Μοντελιστών Χανίων, οι οποίοι ασχολούνται χρόνια τώρα με την τέχνη αυτή που λέγεται μοντελισμός… PrevNext Γιάννης Πατούρας: Το κάθε μοντέλο με… ταξιδεύει Με μεράκι και δεκάδες ώρες δημιουργικής απασχόλησης, για το καθένα από τα δεκάδες στατικά μοντέλα που έχει κατασκευάσει από το 1970 και συνεχίζει μέχρι και σήμερα, ο Γιάννης Πατούρας -μέλος του Συλλόγου μοντελιστών Χανίων- δηλώνει ότι «ο μοντελισμός για μένα δεν είναι μόνο χόμπυ, είναι το οξυγόνο μου και η φυγή από την καθημερινότητα»… Το πρώτο μου “συναρμολογούμενο”… «Ενας συγγενής στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ενώ εγώ ακόμα ήμουν μαθητής στο δημοτικό, μου έκανε δώρο το πρώτο μου μοντέλο -“συναρμολογούμενο” που λέγαμε εμείς τότε, στατικό μοντέλο σήμερα- της εταιρείας Matchbox σε κλίμακα 1/72. Ηταν ένα αμερικάνικο ημιερπυστριοφόρο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το έφτιαξα όπως μπορούσα, χρησιμοποιώντας μια απλή κόλλα. Τώρα αυτό το μοντέλο αν το δει κάποιος ίσως και να γελάσει. Όμως το κατασκεύασα χωρίς να γνωρίζω τίποτα από μοντελισμό. Η διαδικασία, λοιπόν, της συναρμολόγησης άρχισε να μου αρέσει και να μου κεντρίζει το ενδιαφέρον, στο να φτιάξω και άλλα μοντέλα. Το συγκεκριμένο μοντέλο μου άρεσε ως θέμα και έτσι με την κατασκευή αρμάτων ασχολήθηκα μετέπειτα για πολλά χρόνια. Στη συνέχεια άρχισα να αγοράζω, συνήθως από Σούπερ Μάρκετ αλλά και Βιβλιοπωλεία διάφορα “συναρμολογούμενα”. Σταμάτησα ως μαθητής Γυμνασίου, ενώ ξεκίνησα και πάλι μετά το 1985, όταν πλέον ήμουν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη. Από τότε μέχρι και σήμερα δεν έχω σταματήσει… Οι καλές φιγούρες πρέπει να μοιάζουν με πίνακες ζωγραφικής… «Από τα άρματα μάχης πέρασα αποκλειστικά για πολλά χρόνια στην κατασκευή ιστορικών φιγούρων από την εποχή του Μεσαίωνα μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο λόγος που ασχολούμαι με τις φιγούρες είναι ότι μου αρέσει ιδιαίτερα η ζωγραφική και το σχέδιο γενικότερα. Οι φιγούρες λοιπόν εμπεριέχουν μέσα πολλή ζωγραφική. Είναι αρκετά δύσκολο και χρειάζεται αρκετή εμπειρία και γνώσεις να ζωγραφίσεις μια φιγούρα ανθρώπου σε μια κλίμακα 18 ή 20 φορές μικρότερο από το κανονικό. Χρειάζεται καλλιτεχνική ευαισθησία, υπομονή και γνώσεις, για να καταφέρεις να ζωγραφίσεις τη φιγούρα από το κεφάλι μέχρι τα πόδια και να πετύχεις ακόμα και τη σκιά ή και το φώς που θέλεις να φαίνεται πάνω στο σώμα. Το τελικό λοιπόν αποτέλεσμα θα πρέπει να μοιάζει με ένα καλό πίνακα ζωγραφικής». Διοράματα: ο απόλυτα δύσκολος συνδυασμός… «Τα τελευταία χρόνια κατασευάζω διοράματα που περιλαμβάνουν οχήματα, άρματα, στρατιωτικές φιγούρες, σπίτια, δρόμους κ.ά. με θέματα εικόνες από τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα διοράματα είναι η απόλυτη ελευθερία για τον μοντελιστή, αφού του δίνει την δυνατότητα να δημιουργήσει εντυπωσιακές τρισδιάστατες εικόνες, είτε από μια φωτογραφία, είτε από κάποια σκόρπια κομμάτια που έχει στο εργαστήριο του. Το διόραμα είναι το πιο δύκολο θέμα, αφού συνδυάζει ζωγραφική για τις φιγούρες, αλλά και κατασκευαστική δυσκολία, αφού π.χ. ένα άρμα μάχης μπορεί να αποτελείται και από 500 μικρά τεμάχια, όπως επίσης ο μοντελιστής θα πρέπει να διαθέτει τεχνικές βαψίματος των αντικειμένων, ώστε να μπορεί να δώσει το όγκο που χρειάζονται τα αντικείμενα και να πετύχει το αποτέλεσμα που θέλει». Μισαδάκια σε κούτες… «Εχω αρκετά μισοτελειωμένα μοντέλα σε κούτες, τα οποία όταν θα έρθει η ώρα τους θα τα ξαναπιάσω. Επίσης κάποια μοντέλα τα οποία έχω κατασκευάσει πριν από 15 χρόνια, κάποια στιγμή θα αρχίσω να τα αναπαλαιώνω, γιατί βλέποντάς τα έχουν κάποιες ατέλειες, αφού οι γνώσεις που είχα τότε, δεν συγκρίνονται με το σήμερα». Υψηλό το επίπεδο των μοντελιστών στα Χανιά «Στον Σύλλογό μας υπάρχουν 40 μέλη με υψηλό επίπεδο τεχνικής και γνώσεων. Αυτό φαίνεται και από τις αρκετές διακρίσεις και βραβεία που έχουμε κερδίσει σε διαγωνισμούς τόσο εντός Ελλάδας, όσο και στο εξωτερικό». Την συzύτησή μας με τον Γιάννη, παρακολούθησε όλη την ώρα αμίλητη η σύζυγός του Ελενα, που στη τελευταία ερώτησή μας και πριν προλάβει αυτός να απαντήσει, για το πώς “βλέπει” το χόμπυ του αυτό η σύζυγός του, αυτή με καμάρι απάντησε «με θαυμασμό! Για την υπομονή του και τις ατελείωτες ώρες σκυμμένος πάνω στα μοντέλα του»… PrevNext Κώστας Ορνεράκης: Ενας δεξιοτέχνης των καραβιών Η ενασχόλησή του ξεκίνησε από παιδί όταν ένας ξάδελφός του, του χάρισε ένα μοντέλο. Ενα μοντέλο που δεν τελείωσε ποτέ αλλά έμελλε να βάλει το “μικρόβιο” του μοντελισμού στον μικρό τότε Κώστα. Το πάθος του να συναρμολογεί πράγματα βρήκε ένα ιδανικό πεδίο… «Β’ και Γ’ Δημοτικού ήμουνα πλέον μανιώδης. Η συχωρεμένη η μάνα μου ήταν εμπόρισσα στον Κάτολα. Θυμάμαι κοντά στα Στιβανάδικα το παιχνιδάδικο του Ναξάκη που ήταν ο πρώτος που έφερε μοντέλα στα Χανιά. Ο Καπενεκάκης έφερε αργότερα. Ημουν τακτικός πελάτης και στους δύο», θυμάται ο Κώστας που συνταξιούχος και παππούς πια -κι έχοντας κατασκευάσει δεκάδες μοντέλα- συνεχίζει με το ίδιο πάθος να συναρμολογεί και να κατασκευάζει διάφορα αντικείμενα μοναδικής λεπτομέρειας. Τον ρωτάω τι τον συναρπάζει στη διαδικασία: «Το ό,τι είναι δύσκολο», μου απαντά και εξηγεί το πάθος του για τα καράβια που παλαιότερα αποτελούσαν από τις πιο δύσκολες προκλήσεις για τους μοντελιστές. «Δεν είναι ότι μου αρέσουν τα κανόνια. Τα κανόνια μού αρέσουν μόνο και μόνο γιατί έχουν πολλές βίδες και είναι δύσκολο να τα αναπαραστήσεις πιστά», μου λέει και αρχίζει να μου αποκαλύπτει το μαγικό σύμπαν του μοντελισμού. Ενα σύμπαν που απαιτεί από τους λάτρεις του να αναζητούν ιστορικές πληροφορίες και να ερευνούν σε βάθος την εποχή του αντικειμένου που θέλουν να κατασκευάσουν μέχρι να γίνουν μάστορες στις πιο σύνθετες και περίπλοκες τεχνικές για να δημιουργήσουν ένα ρεαλιστικό και αισθητικά άρτιο αποτέλεσμα. Τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει κανείς στο πλαίσιο της έρευνας πολλά και η αναζήτηση κρύβει συχνά πολλές ευχάριστες εκπλήξεις. Οπως τότε που μέσω του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης ο Κώστας ζήτησε και βρήκε αρνητικά φωτογραφιών μιας νορβηγικής κατασκευής τορπιλάκατου του Πολεμικού Ναυτικού ή οι φωτογραφίες που του έστειλε από το εξωτερικό ένας άλλος μοντελιστής ο οποίος διάβασε σε ένα φόρουμ στο ίντερνετ τι ψάχνει ο Κώστας και επί 3 σαββατοκύριακα έκανε εκατοντάδες χιλιόμετρα με το αυτοκίνητό του για να φωτογραφίσει το καράβι που κατασκεύαζε ο Χανιώτης συνάδελφός του! Ποιες όμως είναι οι αρετές ενός καλού μοντέλου; «Σίγουρα η ακρίβεια στην αναπαράσταση και στην κλίμακα. Από εκεί και πέρα χρειάζεται να συνδυάσεις τέχνη και τεχνική που όταν αυτά φτάσουν σε ένα υψηλό επίπεδο, τότε το έργο κάποιου γίνεται αναγνωρίσιμο», σημειώνει. Προς επίρρωση των παραπάνω μού δείχνει λεπτομέρειες από διάφορα εντυπωσιακά μοντέλα που βρίσκονται μέσα σε προθήκες τοποθετημένες σε διάφορα σημεία στο σπίτι. Λεπτομέρειες όπως αυτή ενός δύτη που από το σηκωμένο τζάμι του σκάφανδρου που φοράει μπορεί κάποιος να διαβάσει τα γράμματα του κουτιού που κάθεται ο σκαφανδρίτης! Ακόμα και μέσα στην καμπίνα της γέφυρας που δεν είναι ορατή από τον θεατή υπάρχει προσήλωση στη λεπτομέρεια του χώρου και των χειριστηρίων… Τον ρωτάω πόσο χρόνο του παίρνει να κατασκευάσει ένα μοντέλο: «Πλέον είμαι αρκετά ώριμος και αυτό παίζει σημαντικό ρόλο. Μια ιδιοκατασκευή -δηλαδή ένα μοντέλο που έχεις μόνο τα σχέδια- μπορεί να τη δουλεύεις 1,5 ή και 2 χρόνια. Από εκεί και πέρα στα “διαλείμματα” μπορείς να δουλέψεις κάτι που χρειάζεται 10-15 μέρες. Υπάρχει πάντως κι ένα καράβι, η πρώτη αμερικάνικη τορπιλάκατος, που τη δουλεύω με διαλείμματα γύρω στη 5ετία. Εχω τελειώσει με το σκαρί και δουλεύω τη θάλασσα την οποία θέλω να φτιάξω με ρητίνες για να έχει διαφάνεια. Σε κάθε περίπτωση, από ένα σημείο και μετά τα μοντέλα που κρατάνε το ενδιαφέρον σου ζωντανό είναι εκείνα που σε αναγκάζουν να ψαχτείς περισσότερο». Αντώνης Κουράτορας: Η Τέχνη της… λεπτομέρειας Είναι η Τέχνη της… Λεπτομέρειας αλλά και ένα μέσο απόδρασης από την καθημερινότητα, μας λέει για τον μοντελισμό ο Αντώνης Κουράτορας που αν και σχετικά νεαρός στην ηλικία, ασχολείται εδώ και 22 χρόνια με ειδικότητα στα πολεμικά αεροπορικά θέματα (αεροπλάνα, ελικοφόρα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου) και διοράματα, δηλαδή σκηνές δράσης με συγκεκριμένες θεματικές π.χ. μάχες κ.ά. «Η ενασχόληση με τον μοντελισμό προσφέρει καταρχήν γνώσεις Ιστορίας, γιατί για να παρουσιάσεις κάτι αξιοπρεπές πρέπει να έχεις ιστορικά στοιχεία για το θέμα π.χ. ένα μαχητικό αεροπλάνο, πώς ήταν, πού έδρασε, πώς επιχείρησε κ.λπ. Παράλληλα, σε ψυχολογικό επίπεδο προσφέρει ηρεμία… σε απροβλημάτιστες κατασκευές, διότι υπάρχουν και… προβληματικές. Υπάρχει αυξημένη δυσκολία όσο πιο ρεαλιστικά προσπαθείς να αντιμετωπίσεις μια κατασκευή. Προσωπικά πιστεύω ότι κάθε μοντελιστής δεν έχει φτιάξει ακόμα εκείνο το τέλειο μοντέλο για το οποίο θα είναι υπερήφανος. Πάντα αυτός που το φτιάχνει, ξέρει τις μικρές ατέλειές του, τα μικρά λάθη του…» σημείωσε. Ρωτάμε τον κ. Κουράτορα, εάν πρόκειται απλώς για ένα χόμπι ή μια ολόκληρη Τέχνη και μας απαντά: «μπορούμε να πούμε πως πρόκειται και για Τέχνη, διότι κάποιοι έχουν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο δεξιοτεχνίας. Ειδικά σε άλλες χώρες τα περισσότερα βραβεία σε διαγωνισμούς κερδίζονται από μέλη σχολών Καλών Τεχνών, βέβαια εκεί παρουσιάζονται διαφορετικών αξιώσεων μοντέλα». Μάθημα… Ιστορίας Πώς όμως επιλέγει τα θέματα με τα οποία θα ασχοληθεί; «Συνήθως, με γοητεύει η ιστορία που κρύβεται πίσω από κάθε αεροπορικό θέμα. Για παράδειγμα ένα μοντέλο που μου αρέσει πολύ για την ιστορία του είναι ένα αεροπλάνο F5 που ήταν συνδεδεμένο με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία και έδρασε για πολλά χρόνια στη χώρα μας. Θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα τζετ και έχει υπάρξει σε διάφορες παραλλαγές, κάτι που το κάνει πιο ιδιαίτερο. Αρκεί να έχει κάποιος διάθεση και υπάρχουν εταιρείες με εκατοντάδες κομμάτια που απεικονίζουν και την πιο μικρή λεπτομέρεια… Στα διοράματα μου αρέσουν πολύ οι σκηνές από παγκόσμιο πρωτάθλημα Ράλι που χρειάζονται πολλή δουλειά και… αμέτρητο χρόνο. Διότι υπάρχουν κατασκευές που χρειάζονται τρεις ώρες και άλλες που χρειάζονται μέχρι… τρία χρόνια. Για παράδειγμα ο Μανώλης ο Κοκκινάκης έχει φτιάξει ένα διόραμα με σκηνή από σιδηροδρομικό σταθμό που του “πήρε” περίπου 2,5 χρόνια. Εγώ χρειάστηκα δύο μήνες μέχρι να δημιουργήσω ένα πολεμικό ελικόπτερο» αναφέρει ο Χανιώτης μοντελιστής. Είναι ο μοντελισμός ένα “ακριβό σπόρ”; Ο ίδιος πιστεύει ότι: «υπάρχουν μοντέλα που ξεκινάνε από τρία ευρώ μέχρι αρκετές χιλιάδες ευρώ, αναλόγως το πόσο θέλει να επενδύσει κάποιος. Ακριβό δεν είναι, μπορεί με 20 ευρώ κάποιος να βρει ένα αξιοπρεπές μοντέλο με το οποίο θα ασχοληθεί πάνω από ένα μήνα. Αυτό που απαιτεί όμως είναι να “πιάνουν” τα χέρια του μοντελιστή, να διαθέτει υπομονή και επιμονή γιατί ίσως χρειαστεί να ψάξει πολύ για τα κατάλληλα υλικά, εργαλεία, βιβλιογραφία στο εξωτερικό και φυσικά… ελεύθερο χρόνο». Ο Σύλλογος, στον οποίο είναι μέλος ο κ. Κουράτορας, τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να προσελκύσει νέους ανθρώπους, μαθητές από σχολεία με στόχο να μεταδώσει την Τέχνη του Μοντελισμού. «Ο μοντελισμός είναι πάθος, είναι “μικρόβιο”, μεράκι, στιγμές ξεκούρασης και χαλάρωσης, σε κάνει να ταξιδεύεις σε άλλες εποχές, να αποκτάς ιστορικές γνώσεις… Ενα μέσο απόδρασης από την καθημερινότητα και για όποιον θέλει να ασχοληθεί, το συστήνουμε ανεπιφύλακτα» επισημαίνει. PrevNext Μανώλης Κοκκινάκης: Υπομονή, επιμονή και αδιάκοπη έρευνα Η υπομονή, η επιμονή και η αδιάκοπη έρευνα χαρακτηρίζουν το έργο του 41χρονου Μανώλη Κοκκινάκη. “Σπεσιαλίστας” στα “διοράματα” και στην αναπαράσταση ιστορικών σκηνών, ο Μανώλης έχει δημιουργήσει δύο σπάνιες και πολυβραβευμένες κατασκευές με αναφορά στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενα γερμανικό υποβρύχιο και ένα ολόκληρο σιδηροδρομικό σταθμό! Μπαίνοντας στο εργαστήριό του στο Ακρωτήρι αντιλαμβανόμαστε τους λόγους που οι κατασκευές του πραγματικά εντυπωσιάζουν. Ολα οργανωμένα στην εντέλεια, ξεχωριστός χώρος για το βάψιμο, το κόλλημα, τεράστια ποικιλία από γρανάζια, μεταλλικά, πλαστικά, ξύλινα αντικείμενα, εξοπλισμός για αεροσκάφη, άρματα μάχης, πλοία, ελικόπτερα, για τοπία κ.ά. «Ημουν με τη γιαγιά μου, μαθητής δημοτικού, και μπαίνοντας σε ένα κατάστημα με παιχνίδια, πέφτει το μάτι μου σε ένα “κιτ”, ένα μοντέλο ιστιοφόρου. Ρώτησα τον ιδιοκτήτη τι είναι αυτό και αφού μου εξήγησε ότι το κατασκευάζεις μόνος σου κολλώντας τα τμήματά του κομμάτι-κομμάτι ενθουσιάστηκα, το πήρα και ξεκίνησα να το φτιάχνω. Το ένα έφερε το άλλο και καταλήξαμε εκεί που είμαστε σήμερα» θυμάται ο Μανώλης. Μας εξηγεί τον συλλογισμό ενός μοντελιστή. Θέλοντας π.χ. να φτιάξει ένα αεροσκάφος, επιλέγει τη χρονική περίοδο, τα χρώματα, τα χαρακτηριστικά, τα σχέδια, αν θα φτιάξει μηχανή κ.ά. Πέρα όμως από πολλή δουλειά, για τον ίδιο τον Μανώλη ο μοντελισμός είναι πάνω από όλα ξεκούραση. «Προσωπικά ξεκουράζομαι και χαλαρώνω. Όσοι ασχολούμαστε, είμαστε υπομονετικοί άνθρωποι. Υπάρχουν και στιγμές που αγανακτείς και λες νισάφι πια, αλλά λίγο μετά θα συνεχίσεις. Προσωπικά δεν μου αρέσει να αφήνω κάτι στη μέση» λέει χαρακτηριστικά. Μας δείχνει πώς φτιάχνει τα φύλλα και πώς τα τοποθετεί σε ένα δέντρο μιας νέας του κατασκευής, ένα πεσμένο αεροσκάφος σε αγρό στη Νορμανδία στη Γαλλία! Απίστευτη δουλειά, δουλεμένη μέχρι την τελευταία της λεπτομέρεια. Καθημερινά αφιερώνει ένα δίωρο στην κατασκευή ενώ έχουν υπάρξει και φορές που έμεινε πάνω από τη δημιουργία και ένα οκτάωρο «μέχρι που τα μάτια μου έκαναν… πουλάκια» όπως λέει χιουμοριστικά. Για τις μεγάλα του έργα, απαιτήθηκαν δύο χρόνια κατασκευής και ένας έρευνα! Οι συγγενείς, οι φίλοι του δεν μπορούν παρά να εντυπωσιάζονται. «Στην αρχή μου έλεγαν “τα παιδία παίζει”. Οταν όμως βλέπουν τις κατασκευές δεν μπορεί να μην καταλάβουν ότι ο μοντελισμός είναι κάτι διαφορετικό» τονίζει. Read more: http://www.haniotika-nea.gr/mikra-ke-megala-erga-technis/#ixzz3ywXaFyCg Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook