ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ: «Προβληματική η σχέση του Ελληνα με την Ιστορία» Γράφει: Γιώργος Κώνστας - 29 Μαρτίου 2014 8:40 πμ - Σχολιάστε MANOYSAKHSΠεδίο αντιπαράθεσης τα τελευταία χρόνια η Ιστορία για την ελληνική κοινωνία. Ιστορικά γεγονότα ή μύθοι, συγκρούσεις σε συνέδρια αλλά και στις… τηλεοπτικές οθόνες. Για την Ιστορία ανοίγουμε συζήτηση με τον Χανιώτη υποψήφιο διδάκτορα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Βασίλη Μανουσάκη, ο οποίος αυτές τις ημέρες ολοκληρώνει το διδακτορικό του πάνω στον πλουτισμό την εποχή της κατοχής. Με τον νέο και ιδιαίτερα ελπιδοφόρο επιστήμονα ανοίγουμε συζήτηση περί Ιστορίας και όχι μόνο… Διαπιστώνουμε ένα ενδιαφέρον και μια ιδιαίτερη σχέση των Ελλήνων γενικά για την Ιστορία. Συμφωνείτε με αυτή τη διαπίστωση; Η σχέση των Ελλήνων με την ιστορία είναι πολύ προβληματική. Είναι λίγο, ας μου επιτραπεί η έκφραση, σχιζοφρενική. Τους τελευταίους δύο αιώνες μας έχουν πιπιλίσει το μυαλό ότι είμαστε άξιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, των Βυζαντινών κ.ά.. Μας έχουν δημιουργήσει την εντύπωση ότι αυτοί ήταν οι “σούπερ ήρωες” της εποχής. Aν κάποιος αμφισβητήσει αυτούς τους μύθους, τότε μπαίνει στο στόχαστρο. Σίγουρα και ο κάθε μύθος έχει μια βάση ιστορική. Αλλά στο ένδοξο παρελθόν υπάρχουν και πολλές μαύρες σελίδες, όπως η κάθε ιστορία του κάθε λαού, την κάθε περίοδο. Αν βγει κάποιος και χαλάσει αυτήν τη “σούπα” των εθνικών μύθων, τότε υπάρχει κόσμος που αντιδράει, πολλές φορές χωρίς να γνωρίζει, χωρίς καν να ασχολείται με την Ιστορία, αλλά απλά γιατί έχει στον νου την Ιστορία του παλιού δημοτικού, επιπέδου Χούντας. Υπάρχει όμως και μια άλλη τάση, η λεγόμενη και “κοσμοπολίτικη” που προσπαθεί να τα εξωραΐσει όλα και της αρέσει να προκαλεί, όπως π.χ. η κα Ρεπούση ; Ναι βέβαια. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι καλό να κρατάς μια ισορροπία. Οταν στην χώρα μας είναι τόσο ισχυρή η επιφανειακή, εθνικιστική Ιστορία, αυτό δημιουργεί αυτόματα σε κάποιους αντανακλαστικά να πάνε στο άλλο άκρο για να… “ισοφαρίσουν”. Και αυτό δεν είναι σωστό γιατί καταλήγεις να ισοπεδώνεις τα πάντα. Η Ιστορία έχει μια υποκειμενικότητα, αλλά υπάρχουν και κάποια αντικειμενικά γεγονότα που δεν μπορείς να τα “καπελώνεις”. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ Κάποιος ιστορικός μύθος δικός σας που τον… καταρίψατε μέσα από την έρευνα και τη μελέτη σας ; Υπήρχε π.χ. ένας μύθος που προσπάθησαν να καλλιεργήσουν μετά τον πόλεμο ότι όλοι υποφέραμε το ίδιο και ότι ελάχιστοι πλούτισαν μέσα στην κατοχή. Γενικότερα όμως μιλώντας για την Ιστορία από τους πιο κλασικούς μύθους είναι αυτός του “κρυφού σχολείου”. Κανείς σοβαρός ιστορικός δεν υποστηρίζει ότι ο μύθος του “κρυφού σχολείου” όπως διδάσκονταν τον 19ο και τον 20ο αιώνα ισχύει. Ολοι οι μύθοι έχουν μια κάποια βάση σε ιστορικά γεγονότα, όπως προείπα, αλλά από εκεί και μετά φτιάχνονται ολόκληρα παραμύθια. Σε κάποιον που θα ήθελε να αναζητήσει την αλήθεια για κάποιο ιστορικό γεγονός, ποια θα ήταν η δική σας παραίνεση, η δική σας συμβουλή ; Αυτό που θα ήταν πολύ καλό να κάνει είναι η αρχειακή έρευνα. Είναι κάτι δύσκολο σίγουρα. Κάποιος όμως που ενδιαφέρεται πραγματικά μπορεί να το κάνει. Απαιτείται χρόνος όμως. Αυτή είναι και η χαρά της δημιουργικής ιστορίας. Η αναζήτηση στα αρχεία, στις πηγές, η κατανόησή τους, ώστε να μπορεί να εντοπίζει πού υπάρχει παραπλάνηση ή δόλος. Κάτι όχι και τόσο εύκολο. Για να φτάσεις σε αυτό το σημείο, χρειάζεται να έχεις αποκτήσει μια πρώτη ιστορική βάση, διαβάζοντας ιστορικούς που έχουν ασχοληθεί με το αντικείμενο που ψάχνεις. Δυστυχώς δεν έχουμε αρχειακή παιδεία, δηλαδή καλή καταχώρηση των αρχείων μας. Βλέπετε ότι τα δημόσια αρχεία για χρόνια ήταν στοιβαγμένα σε υπόγεια. Τα αρχεία των επιχειρήσεων το ίδιο. Ο ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ H διπλωματική σας εργασία αφορά τον πλουτισμό μέσα στην Ελλάδα της κατοχής. Ποιο ήταν το κίνητρο για αυτήν σας την έρευνα; Είχα μια περιέργεια για το τι έκαναν την περίοδο της κατοχής οι μετέπειτα πλούσιοι της ελληνικής κοινωνίας. Οχι απαραίτητα αν πλούτισαν, κάποιοι μπορεί και να καταστράφηκαν, να έπαθαν ζημιά. Με παρότρυνε ο καθηγητής μου ο κ. Γιώργος Μαργαρίτης να το κάνω. Με μεγάλη έκπληξη ανακάλυπτα σταδιακά ότι υπήρχαν πολύ περισσότερα στοιχεία από αυτά που νόμιζα. Το συμπέρασμα ποιο ήταν ; Οταν ξεκινούσα είχα την υπόθεση ότι θα έβρισκα μια χούφτα ανθρώπους που έγιναν πάμπλουτοι και μια μάζα που υπέφερε. Η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Ηταν πολύ περισσότεροι αυτοί που είτε αναγκάστηκαν είτε επέλεξαν να κάνουν business με τους κατακτητές. Δεν έγιναν πάμπλουτοι αλλά αναβαθμίστηκαν οικονομικά. Από μικρής οικονομικής δύναμης, έγιναν μεσαίας, και από μεσαίας, μεγάλης. Και είναι δύσκολο να πούμε αν η μεταπολεμική θέση αυτών των ανθρώπων οφείλεται στην κατοχή ή και στο μετά. Oτι δημιουργήθηκαν περιουσίες μέσα στην κατοχή αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός. Μέσω του μαυραγοριτισμού και άλλων πηγών εσόδων, κάποιοι πλούτισαν χωρίς να γίνουν τα μεγάλα ονόματα που διαβάζονταν στις εφημερίδες. Τελικά το να διεκδικούμε και γερμανικές αποζημιώσεις κατά την άποψη σας έχει βάση; Φυσικά και έχει βάση και είναι δίκαιο αίτημα. Βέβαια πρέπει και τα νούμερα που ακούγονται να έχουν κάποια σχέση με την πραγματικότητα γιατί ακούγονται και κάποια που φτάνουν στα όρια της φαντασίας. Το κατοχικό δάνειο ήταν ένα μεγάλο ποσό για την εποχή. Αυτό είναι και το ευκολότερο για να διεκδικηθεί. Μην έχουμε όμως τη ψευδαίσθηση ότι είναι τεράστιο. Μπορεί να είναι το 15% του σημερινού χρέους μας. Αυτό γιατί τότε η ελληνική Οικονομία ήταν πολύ πιο φτωχή και οι ναζί δεν μπορούσαν να πάρουν και μεγαλύτερα ποσά. Για την υφαρπαγή του χρυσού, πάρθηκε ένα μικρό ποσό που είχε μείνει στην Εθνική Τράπεζα του Ηρακλείου και το πήραν οι Γερμανοί. Δεν ήταν όμως πολύ μεγάλο. Σε ό,τι αφορά τις καταστροφές στις υποδομές της χώρας είναι αδιαμφισβήτητο ότι ήταν τεράστιες. Είναι ένα θέμα με βάση και το διεθνές δίκαιο κατά πόσο μπορεί να διεκδικηθεί και ποιο είναι το ακριβές ύψος του. Σημειώνω ότι εξαιτίας του ψυχρού πολέμου και την πρόθεση της Δύσης να υπάρξει μια ισχυρή Γερμανία, χρήσιμος σύμμαχος απέναντι στους ανατολικούς, την πλήρωσαν οι… φτωχοί κατακτημένοι, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Read more: http://www.haniotika-nea.gr/provlimatiki-schesi-tou-ellina-tin-istoria/#ixzz2xRGBXb9y Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook