ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΥΑIΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ Περιβάλλον… το σπίτι μας Eυλογία ή κατάρα; Επισκέπτες, κάτοικοι, άνθρωποι που δραστηριοποιούνται σε προστατευόμενες περιοχές των Χανίων του Δικτύου Natura, καλούνται να μας μιλήσουν για το πώς οι ίδιοι αντιλαμβάνονται το παρόν και το μέλλον των ευαίσθητων αυτών οικοσυστημάτων. Πώς βλέπουν την ανθρώπινη παρουσία, τη διαχείριση, την απότομη πολλές φορές τουριστική ανάπτυξη. Προβληματισμοί, ιδέες, ανησυχίες αλλά και ελπίδες ότι οι συγκεκριμένοι τόποι θα κρατηθούν “ζωντανοί” και δεν θα “υποκύψουν” στο σύγχρονο καταναλωτικό-τουριστικό “οδοστρωτήρα” που τους απειλεί. PrevNext mponatakhsΓΡΑΜΠΟΥΣΑ – ΜΠΑΛΟΣ: Το καλύτερο δώρο για τους κατοίκους «Η κήρυξη της Γραμπούσας, χερσόνησος, ήμερη και άγρια Γραμπούσα, περιοχή Μπάλου, ως Natura, είναι το καλύτερο δώρο για τους κατοίκους της περιοχής. Ετσι προστατεύεται νομικά, και διατηρείται χωρίς να κινδυνεύει να καταστραφεί ανεπανόρθωτα» δηλώνει ο γιατρός Μιχάλης Μπονατάκης. Γνωστός για τις περιβαλλοντικές του ανησυχίες ο Κισαμίτης γιατρός έχει καταθέσει μια σειρά από προτάσεις για τη διαχείριση αυτών των περιοχών. Η χερσόνησος, περίπου 40.000 στρ. είναι στο σύνολό της στην ιδιοκτησία του δημοσίου, το ίδιο και οι νησίδες. «Κατά την άποψή μου όλη η περιοχή πρέπει να ανήκει στο δημόσιο και η κυριότητά της να παραχωρηθεί μόνο αν δημιουργηθεί φορέας διαχείρισης με τη συμμετοχή του Δήμου, πραγματικών περιβαλλοντικών οργανώσεων και όχι σφραγίδων, του Πανεπιστημίου Κρήτης με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, της Περιφέρειας, του Δασαρχείου, του Πολιτιστικού Συλλόγου Γραμπούσας. Αυτοί οι φορείς πρέπει να έχουν τον καθοριστικό λόγο για τις χρήσεις γης προς όφελος του περιβάλλοντος και των ανθρώπων». Το μεγαλύτερο ζήτημα για την περιοχή αυτή έχει να κάνει με την υπερεκμετάλλευσή της που έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια λέει ο κ. Μπονατάκης. «Με ενοχλεί ως άνθρωπο η προσπάθεια ορισμένων να οικειοποιηθούν τον δημόσιο χώρο. Ο σύγχρονος άνθρωπος χαρακτηρίζεται από την καταναλωτική απληστία. Αντιπροτείνουμε την βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση προς όφελος των πολλών. Αυτοί που θέλουν να αποκομίσουν υπερκέρδη από τη Γραμπούσα, εκείνοι που θέλουν να λειτουργούν αυθαίρετα είναι το πρόβλημα της περιοχής» αναφέρει χαρακτηριστικά. Παραθέτοντας μια σειρά από προτάσεις κρατάμε ορισμένες από αυτές: • Να σταματήσει η υπερβόσκηση στο θαμνοδάσος της χερσονήσου και να καθοριστούν συγκεκριμένες περιοχές όπου θα μπορούν να βόσκουν τα ζώα. Οι υπόλοιπες να χαρακτηριστούν ως “μουσείο της χλωρίδας της Κρήτης”. Οπως είναι γνωστό η άγρια χλωρίδα της Κρήτης έχει τεράστια αξία. • Η περιοχή του Μπάλου, από τις ωραιότερες της Μεσογείου κινδυνεύει από την ανεξέλεγκτη επισκεψιμότητα. Τα όρια είναι 800 επισκέψεις την ημέρα και το καλοκαίρι καθημερινά φτάνουν πάνω από 5.000 άτομα. Το φυσικό τοπίο σιγά-σιγά αλλοιώνεται και θα χάσει την ιδιαιτερότητα του. Για τα ομπρελοκαθίσματα και το χρόνο παραμονής των επισκεπτών θα αποφασίσει ο φορέας διαχείρισης με βάση τις δυνατότητες της περιοχής. Yπάρχουν καταγγελίες από τους τουρίστες ότι δεν γίνεται σωστά η περιβαλλοντική διαχείριση του Ακρωτηρίου, του νησιού της Γραμβούσας αλλά και της λιμνοθάλασσας του Μπάλου. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που τα σκουπίδια θάβονταν σε λάκκους στην άμμο. • Το 1 ευρώ που δίνεται ως εισιτήριο να χρησιμοποιείται για την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής αλλά και τη βελτίωση των υποδομών όπως ο δρόμος που σε πολλά σημεία του είναι επικίνδυνος θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των επισκεπτών. • Οικοτουρισμός σε όλο το Ακρωτήρι ώστε να μην συσσωρεύεται ο κόσμος μόνο στο Μπάλο. Υπάρχουν 3 τουλάχιστον περιοχές με αρχαιολογικό ενδιαφέρον, και πολλές αξιόλογες εκκλησίες. Μπορεί να φιλοξενήσει καταδυτικό πάρκο, περιπατητικές διαδρομές. Η επίσκεψη στην περιοχή να συνοδεύεται με επισκέψεις και παραμονή και στην κωμόπολη της Κισάμου. «Αν συνεχιστεί η υπερεκμετάλλευση και η διαχείριση με απληστία της ζώνης αυτής, τότε σε 10-15 χρόνια θα χάσει την αξία και τη μαγεία της και θα πληγεί ανεπανόρθωτα. Οφείλουμε για τα παιδιά μας -πρώτα από όλα- να αγωνιστούμε για μια Γραμπούσα βιώσιμη, αξιοποιημένη για όλους τους κατοίκους με οικολογικό προσανατολισμό και περιβαλλοντική ευαισθησία» καταλήγει ο κ. Μπονατάκης. sperelakhsΛΑΦΟΝΗΣΙ – ΑΓ. ΔΙΚΑΙΟΣ: Προστιθέμενη αξία για την κοινωνία «Οι περιοχές Νatura είναι μια προστιθέμενη αξία και συμβάλλουν σημαντικά στη βιώσιμη ανάπτυξη» λέει ο Ιάκωβος Σπερελάκης. Οπως μας εξηγεί, σχεδόν το 90% της ιδιοκτησίας του βρίσκεται εντός του Δικτύου Νatura είτε στο Λαφονήσι, είτε στον Αγιο Δίκαιο κάτι που για τον ίδιο μόνο αρνητικό δεν είναι καθώς το περιβάλλον «μπορεί να διασυνδεθεί με την παραγωγική διαδικασία, τον τουρισμό. Αν το έχουμε επιτύχει αυτό στην περιοχή μας; Θα έλεγα όχι για πολλούς και διάφορους λόγους. Μέσα σε αυτούς είναι η μη ενημέρωση των κατοίκων και των ιδιοκτητών για το τι δυνατότητες έχουν να αναπτύξουν μέσα στη Natura, ενώ από την άλλη από το κράτος δεν υπάρχουν οι υποδομές σε πρωτοβάθμια Υγεία και παιδεία έτσι ώστε οι κάτοικοι να μείνουν σε αυτήν την περιοχή με αποτέλεσμα να μην υπάρχει το ανάλογο ανθρώπινο δυναμικό». Πέρα από τον μαζικό τουρισμό που συγκεντρώνει η περιοχή του Λαφονησίου, υπάρχουν δυνατότητες σύμφωνα με τον κ. Σπερελάκη ώστε με την αξιοποίηση εθνικών και κοινοτικών προγραμμάτων να προσελκυστούν τουρίστες για εναλλακτικές δραστηριότητες όπως ο περιπατητικός τουρισμός, η παρατήρηση πουλιών και συγκεκριμένα του γυπαετού. «Μια βάση είχε δημιουργηθεί από τον πρώην Δήμο Ιναχωρίου, ωστόσο οι υποδομές αυτές δεν προστατεύτηκαν, ούτε συντηρήθηκαν από τους δημόσιους φορείς αλλά και τους μόνιμους κατοίκους της περιοχής. Χαρακτηριστικά μπορώ να αναφέρω την υπερβόσκηση που είναι επιζήμια στο φυσικό περιβάλλον σε τόσο ευαίσθητες περιοχές» λέει ο συνομιλητής μας. Η τσιμεντοποίηση -για την ώρα δεν απειλεί την περιοχή- λέει ο κ. Σπερελάκης ωστόσο όπως επισημαίνει «την περιοχή από τη δεκαετία του ’50 εποφθαλμιούν τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα είτε για την τουριστική ή για τIMG_4772ην λατομική της εκμετάλλευση, πάντα με καθεστώς αδιαφάνειας. Πάντα η τοπική κοινωνία ήταν σε εγρήγορση, ειδικά την περίοδο των Καποδιστριακών Δήμων και έτσι αποτράπηκε η προσπάθεια ιδιωτικοποίησής της κάτι που όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί αυτή η απειλή να επανέλθει στο μέλλον». Ζητάμε από τον κ. Σπερελάκη να μας πει πώς θα ήθελε να δει την περιοχή να εξελίσσεται μετά από χρόνια. «Το ιδανικό θα ήταν μια ανάπτυξη με βάση τον αγροτουρισμό. Με μονάδες το πολύ μέχρι 100 κλίνες και περισσότερες μικρές και μεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις που με πιστοποιημένα, τυποποιημένα προϊόντα θα αναπτύσσονταν και στον τουριστικό και στον αγροτικό τομέα. Επίσης ομάδα παραγωγών για το ελαιόλαδο όπως και στα κηπευτικά. Ολα αυτά βέβαια σε απόσταση από την προστατευμένη ζώνη του Λαφονησίου και του Αγ. Δίκαιου όπου πρέπει να μείνουν ως έχουν. Ετσι θα ταιριάσουμε τον πρωτογενή με τον τριτογενή τομέα, που δεν θα φέρει τα τεράστια κέρδη αλλά την αξιοπρεπή ζωή για τους κατοίκους της περιοχής. Αν κάποιοι φωτισμένοι άνθρωποι δεν έντασαν τις περιοχές μας στο Δίκτυο Natura πριν από 20 χρόνια σήμερα θα ήταν περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες και κτήμα ολίγων!». PrevNext foyrakhsΚΟΙΛΑΔΑ ΙΑΡΔΑΝΟΥ: “Eλλειψη οικολογικής παιδείας” «Το Natura προστατεύει περιοχές ιδιαιτέρου κάλλους και το κράτος εναρμονίζεται στους κοινοτικούς κανονισμούς και περιορισμούς αλλά και στους νόμους και τα προεδρικά διατάγματα που το ίδιο έχει υπογράψει. Δυστυχώς το κράτος είναι ο πρώτος παραβάτης» λέει ο Ανδρέας Φουράκης που για χρόνια ασχολείται με την προστασία του ποταμού Ιάρδανου. Μαζί κάνουμε μια βόλτα στις καταπράσινες όχθες του ποταμού. Μάλιστα ο ίδιος είχε συμβάλλει στην πραγματοποίηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο χώρο του βιότοπου από σχολεία των Χανίων. Σύμφωνα με τον ίδιο τα προβλήματα της περιοχής οφείλονται «στην έλλειψη οικολογικής παιδείας και γι’ αυτό τεράστια σημασία αποκτά η περιβαλλοντική εκπαίδευση και διαμόρφωση συνείδησης των παιδιών στα σχολεία. Αλλος λόγος είναι ότι οι ιδιοκτήτες των περιοχών αυτών βλέπουν το Natura δικαίως σαν καταστροφή αφού τόσο η δόμηση όσο και οι καλλιέργειες περιορίζονται με αποτέλεσμα την κατακόρυφη πτώση της αξίας της γης. Αυτό πρέπει να αλλάξει και το κράτος να αξιοποιήσει και να δώσει αξία στις περιοχές αυτές ώστε να δημιουργηθούν κίνητρα, θέσεις εργασίας και οικονομικά οφέλη για τους ιδιοκτήτες ώστε οι ίδιοι να έχουν λόγο να προστατεύουν τις χαρακτηρισμένες περιοχές. Τη δεκαετία του ’80 στην περιοχή του ποταμού Ιάρδανου κόπηκαν 135 πλατάνια τα οποία έγιναν τελάρα για πορτοκάλια. Σήμερα ξεραίνονται αιωνόβια πλατάνια χωρίς να αναζητήσει κανείς τα αίτια που κατ’ εμένα βρίσκονται στο μολυσμένο από απόβλητα ελαιουργείων της περιοχής υδροφόρο ορίζοντα στα 3,5 μέτρα βάθος». Ξεχωριστή είναι για τον συνομιλητή μας η θέση των Δήμων. «Η προσωρινότητα των εξουσιών που έχουν οι τοπικοί και πολιτικοί άρχοντες συντελεί στο να μη σχεδιάζουν προγράμματα που απαιτούν μακροχρόνια πραγματοποίηση. Π.χ. ο Δήμος Πλατανιά θα μπορούσε να προγραμματίσει και να φροντίσει με ανάλογο πρόγραμμα και απαλλοτρίωση τη δημιουργία ενός πάρκου στην προστατευόμενη περιοχή μια και υπάρχουν διαθέσιμα γύρω στα 200 στρεμματα. Αντ’ αυτού όμως, έχουμε παράνομες και αναίτιες επεμβάσεις του Δήμου μέσα στην περιοχή όπου εν μια νυκτί καταστρέφουν τον υγροβιότοπο, αλλάζουν την εκβολή του ποταμού, καταστρέφουν το δέλτα και τη λίμνη της εκβολής με τεράστιες επιπτώσεις που ήδη άρχισαν να διαφαίνονται τόσο στην πανίδα όσο και στη μοναδική παραλία του Πλατανιά η οποία εξαιτίας της παρέμβασης αυτής χάνει ετησίως 250.000 κυβικά άμμου και που ακολουθεί τη φθίνουσα πορεία της παραλίας της Αγ. Μαρίνας με μαθηματική ακρίβεια». Αυτό που απαιτεί άμεσα η συγκεκριμένη προστατευόμενη περιοχή όπως πιστεύει ο κ. Φουράκης είναι: • Σωστή διαχείριση των νερών του ποταμού, σύμφωνα με τη νομοθεσία. • Περιβαλλοντική εκπαίδευση για τους διοικούντες άρχοντες και όσους εμπλέκονται. • Εξυγίανση των υδάτων με αποκλεισμό των ρυπογόνων εστιών και παράνομων σωληνώσεων. • Εμπλουτισμός της περιοχής με τα είδη που έχουν εξαφανιστεί. • Δεντροφύτεση των παραποτάμιων περιοχών με τα είδη που ευδοκιμούν. GANADAKHS GIORGOSΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑΣ: Πολλές δυνατότητες – πολλές “πληγές” Σεβασμός στην πράξη κι όχι στα λόγια απαιτείται για τις περιοχές “Natura”, επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Γαναδάκης από τον Κεφαλά Αποκορώνου που μίλησε για την περιοχή που εκτείνεται από τη Γεωργιούπολη μέχρι και το Δράπανο. Ο κ. Γαναδάκης ανέφερε ότι θα πρέπει να μπει “φρένο” στην υπερβόσκηση, η οποία αποτρέπει την ανάπτυξη οποιασδήποτε άλλης αγροτικής δραστηριότητας και παράλληλα να δοθεί ένα τέλος και στην άναρχη δόμηση που έχει αλλοιώσει το φυσικό αλλά και το δομημένο περιβάλλον των χωριών της περιοχής. «Οπωσδήποτε το να είναι μια περιοχή “Natura” είναι ωφέλιμο. Το θέμα όμως είναι πώς τις διαχειρίζεται κάποιος αυτές τις περιοχές διότι τις περισσότερες φορές καταλήγουν βοσκότοποι με συνέπεια να αποτρέπεται κάθε άλλη καλλιέργεια ή ήπια ανάπτυξη», σημείωσε σχετικά. Ειδικότερα για τη βορειοανατολική περιοχή του Αποκόρωνα ο κ. Γαναδάκης τόνισε ότι οι εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη πρότυπων καλλιεργειών, όπως της φραγκοσυκιάς που ήδη προωθείται με επιτυχία στο γειτονικό Ρέθυμνο. «Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι η περιοχή δεν θα μετατραπεί σε έναν απέραντο βοσκότοπο αλλά θα συναποφασιστούν κάποια πράγματα», ανέφερε, ενώ συνεχίζοντας επεσήμανε ότι ο επιβεβλημένος σε- βασμός στο περιβάλλον συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, και τη εξάλειψη ανθρωπογενών δραστηριοτήτων που είναι καταστροφικές για τη φύση, όπως το ψάρεμα με δυναμίτες το οποίο “μαστίζει” από παλιά την περιοχή. APOKORONASΤόνισε δε ότι στο πλαίσιο της ανάδειξης μιας περιοχής “Natura” θα μπορούσε με μικρές παρεμβάσεις, όπως είναι η αποκατάσταση των παλιών λιθόστρωτων μονοπατιών που συνέδεαν χωριά και επί μέρους περιοχές, να δημιουργηθεί ένας πόλος έλξης για ξένους και Ελληνες περιπατητές που θα ήθελαν να γνωρίσουν τις ιδιαίτερες φυσικές ομορφιές του Αποκόρωνα. Ομορφιές οι οποίες -όπως τόνισε- έχουν αλλοιωθεί και απειλούνται από την άναρχη δόμηση που υπήρξε τις τελευταίες δεκαετίες. «Ο μοναδικός αρχιτεκτονικός χαρακτήρας της περιοχής είναι ένας πλούτος που πρέπει να αναδειχθεί και όχι να υποβαθμίζεται από σύγχρονες κατασκευές που δεν έχουν καμία σχέση με την αρχιτεκτονική παράδοση της περιοχής. Τουλάχιστον ο παλιός οικιστικός ιστός των χωριών πρέπει να διατηρηθεί. Υπάρχει Αρχιτεκτονική Σχολή στα Χανιά που θα μπορούσε να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση και θα έπρεπε να την αξιοποιήσουμε, όπως κι άλλους τοπικούς φορείς και επιστήμονες, όπως πολεοδόμους που κατάγονται από την περιοχή. Ούτε αδύνατο είναι αυτό, ούτε κοστίζει», σχολίασε και κατέληξε λέγοντας πως ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι άρρηκτα δεμένος με τον σεβασμό στο δομημένο περιβάλλον, την ιστορία και την ξεχωριστή ταυτότητα ενός τόπου. Read more: http://www.haniotika-nea.gr/perivallon-to-spiti-mas/#ixzz3tkiptsnM Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook