ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΝΟΧΙΑ “Πατρίδα” του πηλού και των κεραμικών Γράφει: Δημήτρης Μαριδάκης-Γιώργος Κώνστας - 1 Φεβρουαρίου 2014 10:25 πμ - Σχολιάστε pinakidaΓια δεκαετίες στα Νοχιά, στα ημιορεινά του Κολυμπαρίου, κτυπούσε η καρδιά των κεραμικών στη Δυτική Κρήτη. Πηγή παραγωγής της λαΐνας, με πολύ μεγάλη αναγνώριση σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πλέον τίποτα δεν θυμίζει σήμερα το ένδοξο παρελθόν. Παλιότερα κάθε σπίτι είχε το δικό του εργαστήριο παραγωγής. Τώρα υπάρχει μόνο ένα μέσα στο χωριό. Όμως η φήμη της περιοχής παραμένει, το ίδιο και το πείσμα κάποιων ανθρώπων της που συνεχίζουν παλεύουν καθημερινά με τον πηλό. tzineyrakhs1Ενας εξ αυτών ο κ. Παναγιώτης Τζινευράκης γέννημα – θρέμμα Νοχιανός. Ξεκίνησε στην ξυλογλυπτική όμως εξαιτίας ενός προβλήματος υγείας την εγκατέλειψε γρήγορα. Αποφάσισε να ασχοληθεί με τον πηλό ξεκινώντας από ένα τροχό που βρήκε στα σκουπίδια! «Βρήκα τον τροχό στα απορρίμματα και είχε ακόμα τις κουτσουλιές πάνω του! Για να μου το φτιάξουν ήθελαν 12.000 δρχ. τότε και εγώ είχα 2.000. Πήρα από ένα φίλο δανεικά, τον έφτιαξα και ξεκίνησα το εργαστήριο» μας εξηγεί καθώς συνεχίζει να δουλεύει στον πάγκο του. Στο εργαστήριο του όλα είναι στην εντέλεια. Οι πάγκοι, οι πάγκοι όπου πλάθει τον πηλό, ο τροχός, η γωνιά όπου τα κεραμικά βάφονται, η έκθεση. Κεραμίστας, σημαίνει και καλλιτέχνης και αυτό το διαπιστώνεις βλέποντας τις δημιουργίες του. Από διακοσμητικά και είδη λαϊκής τέχνης, μέχρι χρηστικά εργαλεία και αντικείμενα. Ολα στο χέρι με πολύ μεράκι. «Η περιοχή μας εδώ και χιλιάδες χρόνια έχει μια παράδοση στα κεραμικά λόγω της πρώτης ύλης. Στους πρόποδες των λόφων γύρω από το χωριό υπάρχουν μεγάλες ποσότητες καθαρού άργιλου. Τα “πυρολίκια” όπως τα λέμε» λέει. Οι παλιοί κεραμοποιοί έπρεπε να εξορύξουν τον πυλό, να τον κατεργαστούν καλά, πριν ξεκινήσουν να του δίνουν σχήμα. Πάνω στην ίδια λογική συνεχίζει σήμερα και ο κ. Τζινευράκης. Απλά, τα μηχανήματα είναι περισσότερα, οι τροχοί ηλεκτρικοί, δεν χρειάζονται καμίνια αλλά ηλεκτρικοί φούρνοι. Το πάθος όμως για την τελειότητα παραμένει το ίδιο. EYAGGELIAΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΑΛΕΝΤΟ «Μπορεί να φαίνεται εύκολο αλλά δεν είναι, χρειάζεται πολύς κόπος για να βγάλεις μεροκάματο. Εργαζόμαστε πάρα πολλές ώρες. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα μας; Το ταλέντο του άντρα μου» μας αναφέρει η κα Ευαγγελία, σύζυγος του Παναγιώτη και πιστή βοηθός του στο εργαστήριο. Τα Νοχιανά κεραμικά παραμένουν περιζήτησα σε όλη τη χώρα. «Πριν την κρίση θα είχαμε και 450 πελάτες σε Ελλάδα και εξωτερικό όπου πουλούσαμε χονδρικά. Με την κρίση τα πράγματα δυσκόλεψαν πολύ. Η κίνηση μειώθηκε πάρα πολύ. Η Σαντορίνη που απορροφούσε πολύ μεγάλο όγκο κεραμικών, σταμάτησε να πληρώνει. Ετσι μειώσαμε τους πελάτες μας και στέλνουμε μόνο σε αυτούς που μας πληρώνουν» λέει η κα Ευαγγελία, συμπληρώνοντας πως στη λιανική σε δύο καταστήματα σε Κολυμπάρι και Πλατανιά διαθέτουν ένα άλλο μέρος της παραγωγής τους. Οι επισκέψεις όμως τουριστών εγχώριων και ξένων στην περιοχή είναι πολύ συχνές καθώς τα Νοχιά έχουν το όνομα. Τότε ο κ. Τζινευράκης θα αφήσει τον πάγκο του, θα τους ξεναγήσει, θα τους βοηθήσει να καθήσουν στον τροχό και να δουλέψουν πάνω στον πηλό. Στα αξιοσημείωτα το γεγονός ότι πολλές φορές ο κεραμοποιός δεν πληρώνεται για τον κόπο του αλλά βλέπει άλλους να καρπώνονται την υπεραξία. «Είχε έλθει κάποιος εδώ στο εργαστήριο. Μου λέει “πόσο έχεις τα τασάκια”, του λέω “5 ευρώ”. Τα ίδια στη Σαντορίνη έχουν 25 ευρώ και λένε ότι είναι ακριβά γιατί είναι από λάβα. Έψαξα και βρήκα ότι τα δικά μου τασάκια τα πουλούσαν 25 ευρώ, λέγοντας ότι είναι από λάβα!» μας αναφέρει. Έχοντας πάθος με τη δουλειά του, ο κ. Παναγιώτης μας δηλώνει πως αν υπήρχε μια σχολή, ο ίδιος πολύ πρόθυμα θα δίδασκε όπως είχε κάνει άλλωστε και στο παρελθόν. «Γιατί είναι μια μοναδική τέχνη που αξίζει να παραμείνει ζωντανή. Ειδικά στα Νοχιά με μια παράδοση χιλιετιών» καταλήγει. FARANTAKHS«Ηταν ιεροτελεστία» «Από παιδί θυμάμαι όλες οι οικογένειες να ασχολούνται με τα κεραμικά. Σε όλο το χωριό υπήρχαν δεκάδες καμίνια. Το ψήσιμο ήταν μια ιεροτελεστία πραγματική» μας λέει ο κ. Κωστής Φαραντάκης, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας. Τις περίφημες λαΐνες των Νοχιών τις έπαιρνε ένας μπακάλης – έμπορος που τις φόρτωνε σε ένα αυτοκίνητο και τις πουλούσε σε όλη την Κρήτη, όπως θυμάται ο συνομιλητής μας. «Το να βγάλεις το χώμα, να φτιάξεις τον πηλό, να κόψεις αστιβίδες για τα καμίνια, ήθελε πάρα πολλή δουλειά. Ο τροχός ήταν με το πόδι και όποιος είχε μυαλό και παρακολουθούσε, μάθαινε» τονίζει. Μεταπολεμικά δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι κάθε σπίτι είχε και το δικό του εργαστήριο παραγωγής λαΐνας και άλλων κεραμικών. Όσο για το αν υπάρχει ελπίδα στο μέλλον η τέχνη αυτή να αναβιώσει στο χωριό, ο κ. Φαραντάκης δηλώνει απαισιόδοξος. Μπορεί το χωριό να έχει 150 κατοίκους αλλά ενδιαφέρον δεν υπάρχει. «Δεν υπάρχει νεολαία για να ασχοληθεί κατ’ αρχήν. Δεν στηρίχθηκε και η γιορτή λαΐνας που γινόταν εδώ, γι’ αυτό και σταμάτησε πριν από 3-4 χρόνια» λέει. Αντίθετη άποψη έχει ο κ. Τζινευράκης. «Μια σπίθα χρειάζεται… μια σπίθα και μπορεί να γίνει κάτι καλό» λέει. NIKOS«Μεγάλωσα στο Εργαστήριο» «Μεγάλωσα μέσα στο εργαστήριο κεραμικής. Επομένως ήταν λογικό να ασχοληθώ με αυτό το επάγγελμα» μας λέει ο Νίκος, ο πιο νέος που ασχολείται με την παραγωγή κεραμικών. «Πρέπει να το έχεις μέσα σου για να ασχοληθείς με την κεραμική, δεν είναι εύκολη δουλειά. Δεν ξέρω αν ακολουθήσω τη δουλειά του πατέρα μου. Ο χρόνος θα δείξει» είναι τα λόγια του. Ο πατέρας του Νίκου, ο Παναγιώτης Τζινευράκης πάντως έχει άλλη άποψη. «Είναι πιο “ψείρας” από μένα και μπορεί να κάνει πολύ καλή δουλειά» λέει. Read more: http://www.haniotika-nea.gr/patrida-tou-pilou-ke-ton-keramikon/#ixzz2s9piukz6 Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook