Η οδός Ποτιέ του χθες και του σήμερα PrevNext KODAK Digital Still Camera Υπήρξε η “καρδιά” του εμπορίου στα Χανιά πριν ακόμη από την περίοδο του μεσοπολέμου μέχρι και το ξεκίνημα της κρίσης. Η λεγόμενη “παλιά αγορά” για τους παλιότερους, η οδός Ποτιέ για τους νεότερους, σήμερα έχει πάρει μια πιο σύγχρονη μορφή λόγω των καταστημάτων εστίασης που άνοιξαν τα τελευταία χρόνια το ένα μετά το άλλο προσελκύοντας κυρίως νεανικό κόσμο στα καινούργια στέκια της πόλης. Μιλώντας με παλιούς, αλλά και νέους, καταστηματάρχες που δραστηριοποιούνται πλέον μαζί στην οδό Ποτιέ, σκιαγραφήσαμε πτυχές του χθες και του σήμερα ενός δρόμου που έχει τη δική του ιστορία… «Η πεζοδρόμηση τα άλλαξε όλα» «Η πεζοδρόμηση ήταν ο πρώτος παράγοντας που μας έκανε να σκεφτούμε να επιχειρήσουμε το άνοιγμα ενός καταστήματος εστίασης στον δρόμο αυτόν καθώς και το γεγονός ότι βρίσκεται στην παλιά πόλη των Χανίων, μόλις λίγα βήματα από το ενετικό λιμάνι που αποτελεί πόλο έλξης τόσο των ντόπιων όσο και των τουριστών» μας εξηγεί η κα Ελενα Διγενάκη, εκ των ιδιοκτητών του “Μπιζουδάκι”, ενός μπιστρό καφέ στο κέντρο του δρόμου. Τα πρώτα χρόνια της κρίσης ο δρόμος που μέχρι τότε έσφυζε από ζωή άρχιζε να παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης, αφού πολλά καταστήματα έκλεισαν. Ωστόσο, πολύ γρήγορα υπήρξε η μεταμόρφωσή του και η λειτουργία πολλών καταστημάτων εστίασης. «Η ανάπλαση της οδού Ποτιέ, αλλά και των κάθετων και παράλληλων σε αυτή δρόμων, έφερε μια ποιοτική αναβάθμιση και πλέον προσφέρεται για περιπάτους αναψυχής, εμπορικά μαγαζιά και φυσικά και για καταστήματα εστίασης» σημειώνει η κα Διγενάκη. Αναφορικά με το “Μπιζουδάκι” η εκ των ιδιοκτητών υπογραμμίζει τον χαρακτήρα του καθώς «είναι ένα γαλλικό μπιστρό και αυτό που το διαφοροποιεί είναι η ιδιαίτερη αισθητική του, μέσω της οποίας προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε τα μπιστρό της παλιάς Μονμάρτης και την ιδιαίτερη γαλλική φινέτσα σε ένα ατμοσφαιρικό σοκάκι όπως είναι η οδός Ποτιέ. Πολλά από τα προϊόντα μας επίσης είναι αμιγώς γαλλικά όπως π.χ. το Μπαβαρουάζ, κάποια γαλλικά κρασιά και αρκετά από τα κοκτέιλ μας είναι εμπνευσμένα από τη γαλλική κουλτούρα». Αναφορικά με τις υποδομές της περιοχής, η κα Διγενάκη επισημαίνει πως χάρη στον Δήμο η πεζοδρόμηση και η ανάπλαση ήταν πολύ καλή, ότι θα πρέπει να τηρείται η απαγόρευση της κίνησης οχημάτων μετά τις 11 το πρωί καθώς και η αντιμετώπιση των οσμών από την αποχέτευση που παρατηρούνται ορισμένες φορές. ΑΝΤΡΕΑΣ...DRAFT.jpgΜεταμόρφωση προς το καλύτερο Από τον Απρίλη του 2015 ξεκίνησε να λειτουργεί το cafe – bar “Draft” στη συμβολή των οδών Ποτιέ και Σαρπάκη. Επιθυμία της ιδιοκτήτριας εταιρείας “Κρητοδομή”, όπως μας λέει ο υπεύθυνος του καταστήματος Ανδρέας Γιαννικάκης, ήταν «να λειτουργήσουμε αυτό τον χώρο καθώς η εταιρεία μας έχει ακριβώς από πάνω τουριστικά δωμάτια. Το κατάστημα είναι γωνία, είναι σε πεζόδρομο, είναι κοντά στο λιμάνι και στην πόλη και συνδυάζει και τα δύο. Προσφέρεται για να καθίσει κάποιος και τον χειμώνα και το καλοκαίρι». Η γρήγορη μεταμόρφωση του δρόμου και η λειτουργία και άλλων καταστημάτων εστίασης έχει μόνο θετικά στοιχεία για τον Ανδρέα. «Οσο πιο πολλά μαγαζιά, τόσο το καλύτερο. Μακάρι η περιοχή να ήταν αμιγώς διασκέδασης και να μην υπάρχουν θέματα με τη μουσική και τα τραπεζοκαθίσματα. Θα ήταν ακόμα καλύτερα τα πράγματα για μας. Ομως και η ύπαρξη εμπορικών καταστημάτων δένει αρμονικά με την εστίαση και πολύς κόσμος ερχόμενος εδώ συνδυάζει και τα δύο». Για τον υπεύθυνο του “Draft” είναι πολύ σημαντική η καλή σχέση με όλα τα γειτονικά καταστήματα, ενώ και στις συναντήσεις που έχουν κάνει με τον Δήμο έχουν βρει πολύ καλή ανταπόκριση και διάθεση συνεργασίας, αλλά και αποτελέσματα όπως στον τομέα της καθαριότητας. κρεπερι1«Μας κέρδισε ο δρόμος» «Είχαμε με τον συνέταιρό μου να επιλέξουμε ανάμεσα σε 2 – 3 καταστήματα σε διάφορα σημεία. Ομως η Ποτιέ μας κέρδισε από την πρώτη στιγμή» λέει η κα Σουλτάνα Βασιλείου. Από το Πάσχα του 2015 έφτιαξε και λειτουργεί με επιτυχία το κατάστημα “Κρεποζάλι” με κρέπες και όχι μόνο στην καρδιά της Ποτιέ. Αν και η ίδια δηλώνει νέα Χανιώτισσα, αφού τα τελευταία χρόνια ζει στην πόλη, έμαθε γρήγορα και την ιστορία και το παρελθόν του δρόμου όπου πλέον εργάζεται καθημερινά. «Εμαθα γρήγορα ότι η Ποτιέ ήταν από τους πιο εμπορικούς δρόμους των Χανίων για δεκαετίες. Τα χρόνια της κρίσης πολλά καταστήματα έκλεισαν και ο δρόμος είχε νεκρώσει. Πλέον ο δρόμος έχει πάρει ένα διαφορετικό πρόσωπο. Είναι από τους πιο ζωντανούς της πόλης. Αλλά ακόμα δεν έχει δείξει τις δυνατότητές του. Από τον χειμώνα και μετά θα είναι ακόμα καλύτερος» τονίζει η κα Βασιλείου. Αναφορικά με το κατά πόσο δένει ο εμπορικός χαρακτήρας κάποιων καταστημάτων με αυτά της εστίασης η επαγγελματίας τονίζει πως «έχει δημιουργηθεί μια καταπληκτική σχέση. Οι σχέσεις μεταξύ μας είναι άριστες και δεν έχω διαπιστώσει κανένα πρόβλημα. Και είναι κάτι που δεν ενοχλεί και τον κόσμο. Μπορεί να κάνει τα ψώνια του, να πίνει τον καφέ του, να φάει την κρέπα του. Τα συνδυάζει όλα! Και πάλι όμως ο δρόμος έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης, να ανοίξουν και άλλα καταστήματα -όσο περισσότερα τόσο το καλύτερο- χωρίς να προκληθούν προβλήματα όπως αυτά που διαπιστώνονται σε άλλους δρόμους με το κλείσιμο δρόμων από τραπεζοκαθίσματα». 1 KALIGERHSΥαλοπωλείο Καλλιγέρη από το 1925 Μνήμες από το 1925, όταν στην οδό Ποτιέ άνοιξε το υαλοπωλείο της οικογένειας Καλλιγέρη, που το 1800 ήρθε από τα Κύθηρα στα Χανιά με ρίζες από τη Βενετία, μας διηγήθηκε ο 87χρονος σήμερα Μανώλης Καλλιγέρης. «Κατ’ αρχάς η Ποτιέ ξεκινούσε πιο χαμηλά από το ύψος του δρόμου που ξεκινά σήμερα. Υπήρχε μια μεγάλη πλατεία, η πλατεία του Κάτωλα, όπου βρίσκονταν όλα τα εμπορικά μαγαζιά. Ολη η Ποτιέ ήταν στρωμένη με πλάκες από τον Βεζούβιο… Ολα τα μαγαζιά ήταν υπερυψωμένα με 2 και 3 σκαλοπάτια, διότι κατέβαιναν νερά της βροχής από τη Δημοτική Αγορά. Εδώ ήταν η μεγαλύτερη κίνηση των καταστημάτων της εποχής, “παλιά αγορά” τη λέγανε». «Το δικό μας κατάστημα υαλικών άνοιξε το 1925 από τον πατέρα μου Γεώργιο Καλλιγέρη. Ηταν τριώροφο όμως στον πόλεμο βομβαρδίστηκε η περιοχή, πέσανε οι βόμβες και όλη αυτή η μεριά του δρόμου καταστράφηκε, τα μαγαζιά είχαν κατεδαφιστεί. Θυμάμαι πως ερχόταν στο υαλοπωλείο μας ζευγάρια για να ψωνίσουν για τον αρραβώνα -πάντα πληρώνανε οι γαμπροί- και εκτός από τα σερβίτσια παίρνανε και ένα κρυστάλλινο σερβίτσιο τουαλέτας για κολώνιες κ.λπ. για τις νύφες. Είχαμε μεγάλη κίνηση, ειδικά μετά την απελευθέρωση και το μαγαζί αυτό τόσο πολύ δούλευε που για να ψωνίσει ο κόσμος σχηματίζονταν ουρές και γι’ αυτό έπρεπε να πάρουν πρώτα αριθμό από την τράπεζα για να πάρουν σειρά» επεσήμανε. ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΠΟΤΙΕ «Την ημέρα που κηρύχθηκε ο πόλεμος, επειδή δεν υπήρχαν ραδιόφωνα στα σπίτια, είχε μαζευτεί ο κόσμος εδώ στην πλατεία και ακούγανε το δελτίο ειδήσεων για την κήρυξη του πολέμου από το ραδιόφωνο του ζαχαροπλαστείου Τέρψις» θυμάται ο κ. Καλλιγέρης. «Στη γωνία της οδού Ποτιέ με την Καραολή και Δημητρίου το 1942 ο τότε γενικός διοικητής της Κρήτης Πασαδάκης από το Ηράκλειο που έμενε στο ξενοδοχείο στο ενετικό λιμάνι, πηγαινοερχόταν από την Ποτιέ με το αυτοκίνητο της Γενικής Διοίκησης Κρήτης» μας λέει ο κ. Καλλιγέρης και προσθέτει: «Ενα πρωινό οι αντιστασιακοί του είχαν στήσει καρτέρι, του πετάξανε τη χειροβομβίδα, μπήκε η χειροβομβίδα μέσα στο αυτοκίνητο, αλλά αυτός ήταν τόσο τυχερός που πρόλαβε να πιάσει τη χειροβομβίδα και την πέταξε έξω πριν εκραγεί». Υπάρχει όμως ένα ακόμη σημαντικό γεγονός δεμένο άρρηκτα με την ιστορία της οδού Ποτιέ και έχει μείνει ανεξίτηλο στις μνήμες των παλαιοτέρων. Το περιστατικό που μας διηγήθηκε ο 87χρονος Μαν. Καλλιγέρης έχει ως εξής: «Στην Κατοχή ο Γερμανός αξιωματικός Σούμπερτ με ένοπλους άντρες κυρίως από το Ηράκλειο που φορούσαν γερμανική στολή (τους Σουμπερίτες) ήρθαν και κατέλαβαν, επίταξαν δηλαδή τα ξενοδοχεία στο ενετικό λιμάνι. Ενα πρωινό ο Σούμπερτ περνώντας από την οδό Ποτιέ με τις τρίκυκλες μηχανές της εποχής και τους Σουμπερίτες λίγο πριν τη στροφή του δρόμου έβγαλε έξω δύο νεαρά αδέρφια που διατηρούσαν χασάπικο, τα αδέρφια Μανουσάκη, ήταν 28 χρονών και τα σκοτώνει επί τόπου. Φεύγοντας από την Ποτιέ, μάθαμε λίγο πιο μετά ότι πήγαν στο 4ο Δημοτικό Σχολείο, πήραν τον διευθυντή και τον εκτελέσανε εν ψυχρώ σε ένα χωράφι. Αυτοί ήταν οι Σουμπερίτες, άνθρωποι που ντυμένοι με στρατιωτικές στολές μπαίνανε στα μαγαζιά της Ποτιέ και παντού και έκαναν κάθε είδους έκτροπα». 1Το “Ματ” της οδού Ποτιέ Στον αριθμό 51 της οδού Ποτιέ ζει και δραστηριοποιείται σχεδόν πενήντα χρόνια η κα Σοφία Διαμαντοπούλου. Με καταγωγή από την Κύπρο αγάπησε τα Χανιά από τη μέρα που ένωσε τη ζωή της με τον σύζυγό της Θανάση, ο οποίος δημιούργησε ένα μοναδικό στο είδος του κατάστημα με χειροποίητο σκάκι που μέχρι σήμερα μοιάζει με Μουσείο. Η κα Σοφία με καλλιτεχνικές σπουδές στη Βιέννη βοήθησε τον σύζυγό της -ο οποίος έχει φύγει πια από τη ζωή- να φτιάξουν αυτόν τον αυθεντικό, ξεχωριστό χώρο τον οποίο διάλεγαν για να αγοράζουν σκάκι ο Σοφοκλής Βενιζέλος και άλλες σημαντικές προσωπικότητες της εποχής. Πράγματι όπου και αν ρίξει το βλέμμα ο επισκέπτης στο μικρό, αλλά προσεγμένο κατάστημα, το οποίο ονομάζεται “ΜΑΤ”, βλέπει μία ανεξάντλητη συλλογή από σκακιέρες και σκακιστικές φιγούρες άλλων εποχών από μέταλλο, ξύλο μέχρι όνυχα. «Οι γονείς του συζύγου μου διατηρούσαν επιχείρηση. Εμείς προσθέσαμε σκάκι και τάβλι μοναδικής ποιότητας σε κατασκευή και υλικά. Ο άνδρας μου είχε… μανία με το σκάκι. Εγώ έψαχνα τα υλικά: μέταλλο, πηλό, όνυχα, ξύλο από την Αυστρία για τη δημιουργία κάθε σκακιού. Θυμάμαι ότι πολλοί ξένοι που εργάζονταν στο Πεδίο Βολής έρχονταν από το 1964 στο μαγαζί για να διαλέξουν σκάκι, ήξεραν πως θα έβρισκαν κάτι περίτεχνο, κάτι που να μην βρίσκεται αλλού και επειδή ήξεραν πως μιλούσα γερμανικά, μπορούσα να συνεννοηθώ καλύτερα μαζί τους. Από τους ξένους του Πεδίου Βολής μας ανακάλυψαν και γαλλικά έντυπα για το σκάκι. Εδώ είχαμε διοργανώσει πανελλήνιους αγώνες σκακιού. Μια μέρα είχε έρθει για να δει το κατάστημα που μοιάζει με Μουσείο η πρώτη Σταρ Ελλάς Νταίζη Μαυράκη…» ανέφερε. «Η Ποτιέ ήταν ο πιο πλούσιος και πιο καλός εμπορικά δρόμος των Χανίων. Ηταν το πόστο της πόλης. Ολα τα καλά εμπορικά ήταν εδώ: ο Σοφοκλής Βενιζέλος είχε έρθει 2-3 φορές για να αγοράσει από εδώ σκάκι, επίσης πολλοί Αυστριακοί και Γερμανοί αξιωματούχοι. Θυμάμαι είχε έρθει ένας γιατρός από τη Χαϊδελβέργη που ήταν συλλέκτης και παρήγγειλε τρία σκάκια από οξιά Αυστρίας, επένδυση με φίλντισι και σμάλτο. Οπως μου εξήγησε δεν ήταν μόνο αυτός συλλέκτης αλλά και όλη η οικογένειά του» μας διηγήθηκε η κα Σοφία. mpasias 1“Μπαρνιάς”, η τέχνη του χειροποίητου κοσμήματος Στην αρχή της οδού Ποτιέ βρίσκονται τα καταστήματα χειροποίητου κοσμήματος της οικογένειας Μπαρνιά. Οπως μας είπε ο κ. Σπύρος Μπαρνιάς, ο οποίος ως νεαρός είχε μάθει την τέχνη του ωρολογοποιού από έναν θείο του χρυσοχόο, το 1971 αποφάσισε να ανοίξει το δικό του κοσμηματοπωλείο στον αριθμό 56 της οδού Ποτιέ. Με τα χρόνια άνοιξε και δεύτερο κατάστημα ακριβώς απέναντι από το πρώτο. Σήμερα την επιχείρηση έχουν αναλάβει τα δύο του παιδιά, η Ελενα και ο Δημήτρης. ΟΙ ΝΥΦΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΓΕΝΟΛΟΪ Του ζητάμε να μας περιγράψει πώς ήταν ο δρόμος στις αρχές της δεκαετίας του ’70: «Ηταν ένας από τους πιο εμπορικούς της εποχής. Υπήρχαν τα παλιά μαγαζιά του Τζωρτζάκη, της Διαμαντοπούλου, του Αρχάκη, του Μαργαρώνη, του Καλλιγέρη, του Παπαμιχελάκη, του Ζολινδάκη, η Ζαχαρένια που επισκεύαζε ρολόγια, το μπακάλικο του Κοντογιάννη κ.ά. Ο κόσμος ήξερε ότι θα βρει τα καλύτερα εμπορεύματα στην Ποτιέ. Οι νύφες ερχόντουσαν στην οδό Ποτιέ για να πάρουν τις τουαλέτες του γάμου από του Αρχάκη, στο δικό μου το κατάστημα ερχόντουσαν η νύφη και ο γαμπρός για να ψωνίσουν τα χρυσαφικά και μαζί και όλο το συγγενολόι. Μέχρι και του προξενητή έπρεπε να πάρουν δώρο. Βέβαια αυτά τα έθιμα σήμερα έχουν εκλείψει». «Πάντα στη γειτονιά της οδού Ποτιέ ήμασταν μεταξύ μας πολύ αγαπημένοι, λες και ήμασταν οικογενειακοί φίλοι. Βοηθούσε ο ένας τον άλλον, λέγαμε μια καλημέρα. Τώρα έχουμε αποξενωθεί πολύ» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μπαρνιάς.