ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ Ολα τα Χανιά… ένα φαράγγι Και όμως δεν είναι υπερβολή… είναι δεκάδες τα φαράγγια στον Νομό Χανίων, τα περισσότερα στο νότιο τμήμα του. Πέρα από τον «Μεγάλο Φάραγγα», αυτόν της Σαμαριάς, υπάρχουν και πολλά άλλα λιγότερο γνωστά για αρκετό κόσμο, αλλά πολύ αγαπητά στους ανθρώπους των βουνών, στους αληθινούς λάτρεις της φύσης. Μια γνωριμία με αυτά τα φαράγγια κάναμε μέσα από τους πλέον ειδικούς. Οι άνθρωποι του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων, που πραγματοποιούν σχεδόν κάθε χρόνο εκδρομή σε αυτά, που τα σηματοδοτούν, τα καθαρίζουν, τα αναδεικνύουν είναι και οι πιο κατάλληλοι να μας παρουσιάσουν 5 φαράγγια που είναι προσιτά ακόμα και στους πιο αρχάριους. Στις Αράδενας τα μέρη «Μου άρεσε πάντα η φύση, το περπάτημα στα βουνά κ.ά. Μέσα από τον Ορειβατικό έχεις τη δυνατότητα να γνωρίσεις την ενδοχώρα του τόπου μας και τα Λευκά Ορη, έναν πραγματικά ιδιαίτερο ορεινό όγκο» μάς λέει ο κ. Γιώργος Αγγελάκης που ασχολείται ενεργά με τον Ορειβατικό Χανίων εδώ και 12 χρόνια. Από την επαφή του με τον Ορειβατικό αποκόμισε μόνο οφέλη καθώς «ο Σύλλογος έχει μια πολύ πλούσια δραστηριότητα και έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη των Λευκών Ορέων, από παλιά με τον Α. Πλυμάκη μέχρι και σήμερα. Πέρα από το ξηρό τοπίο της Μαδάρας, τα φαράγγια, τα δάση, οι πηγές συνθέτουν μια μοναδική εικόνα. Ο ορεινός όγκος των Λευκών Ορέων έχει τα πάντα» μάς εξηγεί ο συνομιλητής μας σημειώνοντας πως ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια και καλή διάθεση είναι αρκετά για να γνωρίσει κάποιος τα βουνά μας. Παράλληλα μάς μιλάει για το φαράγγι της Αράδενας. ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ: Το φαράγγι ξεκινά πιο ψηλά από την Αράδενα και καταλήγει στα Μάρμαρα στο Λιβυκό πέλαγος. Η πιο βατή του πρόσβαση είναι από το χωριό της Αράδενας. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του το μονοπάτι και από την ανατολική και τη δυτική του πλευρά που κατεβαίνει στην κοίτη και στη συνέχεια ανεβαίνει στο χωριό. ΦΥΣΙΚΕΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ: Παρουσιάζει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες γεωλογικές μεταβολές, στενώματα σε διάφορα σημεία του, πολύ υψηλά τοιχώματα. Σε πολλά σημεία διατηρεί πράσινο, αλλά και συγκροτήματα βράχων πραγματικά εντυπωσιακά. Η εικόνα εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. ΔΥΣΚΟΛΑ ΣΗΜΕΙΑ: Πρακτικά δεν υπάρχουν. Στα τέλη του Ιουλίου ο Ορειβατικός πραγματοποίησε εκδρομή με 80 άτομα, ανάμεσά τους και πολλοί έφηβοι. Η κατάβαση δεν απαιτεί πάνω από 3 ώρες. ΚΑΤΑΛΗΞΗ: Το φαράγγι έχει έξοδο στην υπέροχη παραλία των Μαρμάρων, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ξεκουραστεί και να κάνει τα μπάνια του. Όσοι θέλουν να περπατήσουν και άλλο μπορούν να ακολουθήσουν το Ε4 για Λουτρό ή και Αγ. Ρουμέλη. ΣΦΑΚΙΑΝΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ή ΦΑΡΑΓΓΙ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑ: Εναλλακτικά ο επισκέπτης μπορεί να βρεθεί και στο Σφακιανό φαράγγι ή φαράγγι του Βαρθολομά. Ξεκινά από τον παλιό οικισμό «Καλοί Λάκκοι» και καταλήγει στο λατομείο κοντά στη Χώρα Σφακίων. Ο Ορειβατικός το σηματοδότησε το 2007 και πραγματοποίησε εκδρομές σε αυτό το 2008, 2012 και το 2014. Μέσα στο φαράγγι υπάρχουν απομεινάρια οικισμού που συναντά ο περιπατητής καθώς και η εκκλησία του Αγίου Παύλου σε ένα πανέμορφο ξέφωτο. PrevNext Ασφενδιανές ομορφιές «Η δουλειά του καθηγητή είναι καθιστική όπως γνωρίζεις. Μου λέει λοιπόν κάπου στα 1989 ένας φίλος “δεν πάμε στον Ορειβατικό να κάνουμε καμιά εκδρομή, να ξεσκάσουμε;”. Ε, αυτό ήταν!» μάς εξηγεί ο κ. Μάρκος Μανταδάκης που “κόλλησε” με την παρέα του Ορειβατικού, έγινε μέλος, μετά συμμετείχε στο Δ.Σ. και στη συνέχεια διετέλεσε και για 6 χρόνια πρόεδρος. Ο κ. Μανταδάκης μας μίλησε για το φαράγγι του χωριού καταγωγής του, το φαράγγι των Ασφένδου στα Σφακιά. Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ: Το φαράγγι είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα “Πράσινες διαδρομές” για την ξεχωριστή του ομορφιά. Σημάνθηκε από τον Ορειβατικό και είναι τόσο καλά σηματοδοτημένο που είναι αδύνατο να χαθείς (πράσινο χρώμα σε άσπρο φόντο). Οι εκδρομές στο φαράγγι ξεκινούν από το Γωνί στ’ Ασκύφου, περνάνε από το οροπέδιο του Άμπελου, φτάνουν στο χωριό των Ασφένδου και μπαίνουν στο φαράγγι που τους οδηγεί στον Αγ. Νεκτάριο Σφακίων. ΣΦΑΚΙΑΝΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ: Οι ντόπιοι με δική τους εθελοντική εργασία μετά το 2010 με την πρωτοβουλία και τη στήριξη του Δήμου Σφακίων καθάρισαν το φαράγγι, προχώρησαν στην ανάπλασή του. ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΤΗΤΑ: Η διαδρομή είναι περίπου 2,5 ώρες μέσα στο φαράγγι, ενώ άλλες 2,5 ώρες είναι η απόσταση από το Γωνί στ’ Ασκύφου. Το φαράγγι αποζημιώνει τον περιπατητή γιατί έχει ασφένταμους, πρίνους, 40 λεπτά από τα Ασφένδου βλέπεις το Λιβυκό στα πόδια σου. Φτάνοντας στον πάτο του βλέπεις αγκάραθους και στην έξοδό του πικροδάφνες. Σε κάποια σημεία βλέπεις το παλιό καλντερίμι που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι. Μετά το εκκλησάκι του Αγ. Αντωνίου υπάρχει ένα μονοπάτι που οδηγεί στα Κολοκάσια, επίσης μια πολύ ωραία διαδρομή. ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Ελάχιστες, εύκολα μπορεί να το περπατήσει ένας αρχάριος περιπατητής. Δεν έχει τα στενά περάσματα που έχουν άλλα φαράγγια, αλλά αυτό του δίνει και μια άλλη γοητεία. Υπάρχουν ορθοπλαγιές, αλλά απέχουν η μία από την άλλη και αρκετοί χαλασέδες. Είναι ένα πολύ όμορφο φαράγγι και καθόλου κουραστικό. ΚΑΤΑΛΗΞΗ: Το φαράγγι σταματάει στον Αγ. Νεκτάριο πάνω στον δρόμο. Ο περιπατητής μπορεί να πάει για μπάνιο στον Κούτελο ή στο Φραγκοκάστελο. PrevNext Από το Σηρικάρι στην Πολυρρήνια Δραστήριο μέλος του Ορειβατικού από το 2001 η κα Δήμητρα Χαλκιαδάκη. Μετά τη συνταξιοδότησή της επέστρεψε με τον σύζυγό της στα Χανιά από την Αθήνα όπου έμενε. «Είδα στα “Χ.Ν.” τις δραστηριότητες του Ορειβατικού και αποφάσισα να τις ακολουθήσω. Αυτή μου η ενασχόληση έγινε πάθος γιατί βίωσα απίστευτες εμπειρίες με τον Ορειβατικό» αναφέρει χαρακτηριστικά και μάς μιλάει για Σηρικαριανό φαράγγι ή φαράγγι της Πολυρρήνιας. ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ: Είναι βατό, πολύ εύκολα περπατιέται, ακόμα και από μικρά παιδιά. Το επισκέπτονται συχνά σχολεία, αλλά και η παιδική ομάδα του Ορειβατικού. Η διαδρομή είναι περίπου 5 χλμ. από το Σηρικάρι μέχρι την Πολυρρήνια και είναι σηματοδοτημένη από τον Ορειβατικό. ΦΥΣΙΚΕΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ: Ξεχωρίζει η άγρια ομορφιά των βράχων και της πέτρας και η πλούσια χλωρίδα. Παλιότερα γινόταν συλλογή δίκταμου και άλλων βοτάνων. Αν είναι τυχερός ο επισκέπτης, μπορεί να δει να πετούν σε χαμηλές πτήσεις γεράκια και βιτσίλες. ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΣΗΜΕΙΟ: Χαμηλά στη θέση όπου βρίσκονται τα πλατάνια αποτελεί μια ξεχωριστή θέση για τον επισκέπτη. Πριν από 8 χρόνια ο Δήμος Κισάμου είχε προχωρήσει σε εργασίες ανάδειξης και ανάπλασης στο φαράγγι προκειμένου να βελτιωθεί η επισκεψιμότητά του. Δεν έχει κανένα επικίνδυνο σημείο, επομένως ο επισκέπτης χρειάζεται μόνο καλή υπόδηση και ένα μπαστούνι για τη διευκόλυνση του περπατήματός του. ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΤΗΤΑ: Πέρα από τους ντόπιους που το προτιμούν είναι πολύ γνωστό σε ξένους επισκέπτες που συχνά το ανεβαίνουν από την Πολυρρήνια μέχρι το Σηρικάρι και στη συνέχεια το κατεβαίνουν. ΚΑΤΑΛΗΞΗ: Καταλήγει στην Πολυρρήνια που είναι γνωστή για την αρχαία της πόλης με σημαντικά ευρήματα και καταπληκτική θέα στον κάμπο και τον κόλπο της Κισάμου, ενώ πρόσφατα στον μικρό οικισμό έχουν πραγματοποιηθεί έργα ανάπλασης, το εκκλησάκι των Αγίων Πατέρων κ.ά. Πολύ κοντά βρίσκεται και η κωμόπολη της Κισάμου. PrevNext Του Δικτάμου Επτά χρόνια στις “γραμμές” του Ορειβατικού συμπληρώνει ο Γιώργος Πενθερουδάκης. «Ξεκίνησα να περπατάω μόνος μου το 2007. Ομως όταν την “πατάς”… μαθαίνεις. Πήγα μόνος μου μια δύσκολη διαδρομή, Σφακιά – Σούγια, για 3 ημέρες, το μονοπάτι ήταν δύσκολο σε κάποια σημεία, πήρα λάθος διαδρομή, σχεδόν μου τελείωσε το νερό… έτσι κατάλαβα ότι δεν μπορείς να τα κάνεις όλα μόνος σου. Χρειάζεται οργάνωση, με οδηγό, με ανθρώπους έμπειρους και έτσι γνώρισα τον Ορειβατικό που πλέον είναι ένα κομμάτι της ζωή μου» σημειώνει ο συνομιλητής μας. Εμπειρος ορειβάτης, υπεύθυνος εκδρομών του Συλλόγου, μάς μιλά για το Φαράγγι του Δικτάμου στα Κεραμειά, ένα φαράγγι σε απόσταση… αναπνοής από τα Χανιά. ΑΠΟΣΤΑΣΗ: Έχει μήκος 8 χλμ., αν και εμείς στον Ορειβατικό μετράμε τις αποστάσεις με τις ώρες. Απαιτούνται 4 ώρες για να το περάσει ένας μέτριος περιπατητής. Ξεκινά από το Κατωχώρι και καταλήγει στον οικισμό Φαράγγι μεταξύ Στύλου και Καλυβών. Θα το χώριζα σε 3 μέρη. Το πρώτο τμήμα του είναι από το Κατωχώρι και για 40 λεπτά περπατάς στην κοίτη του ποταμιού. Το δεύτερο είναι το κυρίως φαράγγι που είναι πιο στενό με υψηλά τοιχώματα που είναι και το μεγαλύτερο σε έκταση και το τρίτο η έξοδος του φαραγγιού με πικροδάφνες. ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ: Ολα τα φαράγγια της Κρήτης είναι κάθετα (βορράς – νότος), του Δικτάμου όπως και του “Χα” στο Λασίθι είναι τα μοναδικά που είναι οριζόντια (δύση – ανατολή). Ο πρώην Δήμος Κεραμειών είχε κάνει μια ανάπλαση και ακολούθησε και μια σηματοδότησή του. Η καλύτερη εποχή να το περάσεις είναι από τον Μάρτιο ως τον Ιούνιο όταν και η φύση βρίσκεται σε έξαρση. Αυτό που σου κάνει εντύπωση είναι ότι σε κάποια σημεία του βλέπεις τους κορμούς των πλατανιών να βγαίνουν μέσα από τα βράχια, ένα θέαμα ασυνήθιστο και σίγουρα εντυπωσιακό. ΔΥΣΚΟΛΙΑ: Καμία, δεν χάνεις ποτέ τον δρόμο σου. Είναι ένα εύκολο φαράγγι, αλλά σε σύγκριση με τα φαράγγια του ίδιου επιπέδου (Αγ. Ειρήνης, Ίμπρου κ.ά.) είναι λιγότερο βατό λόγω των περασμάτων του με βράχους όπου χάνεται το μονοπάτι και περπατάς με προσοχή. Χρειάζεται λίγη περισσότερη προσοχή. Ομως ακόμα και για τον απλό πεζοπόρο δεν μπορείς να το χαρακτηρίσεις δύσκολο. ΚΑΤΑΛΗΞΗ: Μετά το τέλος του φαραγγιού, ο περιπατητής που έχει δυνάμεις μπορεί να συνεχίσει για τον Στύλο, ένα πολύ όμορφο χωριό ή να ακολουθήσει το ρέμα του ποταμού Κοιλιάρη, που είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Κοντά στην έξοδο υπάρχει ένας μικρός Μινωικός οικισμός, αλλά και ο αρχαιολογικός χώρος των Απτέρων. PrevNext Το Αγιερηνιώτικο «Τα πρώτα μου βήματα τα έκανα πριν… από 34 χρόνια πρώτη φορά ως μέλος του Ορειβατικού. Ο Νίκος ο Καβρός έφερε εμένα και άλλα παιδιά στον Σύλλογο, νέα παιδιά εμείς μάς αγκάλιασαν αμέσως οι παλιοί. Πλέον ο Ορειβατικός είναι τρόπος ζωής. Αν δεν περπατήσω τρία Σαββατοκύριακα τον μήνα… νιώθω άρρωστος. Ολα αυτά τα χρόνια μαθαίνουμε. Όπως λέει και ο Α. Πλυμάκης δύο ζωές να ζήσει κανείς δεν φτάνουν για να δει τις ομορφιές των Χανίων» μάς λέει ο Σταύρος Μπαδογιάννης, πρόεδρος του Ορειβατικού. ΔΙΑΔΡΟΜΗ: Ξεκινά από το χωριό της Αγ. Ειρήνης (από όπου και το όνομα) και καταλήγει 5 χλμ. περίπου πριν από τη Σούγια. Ο Ορειβατικός Σύλλογος διοργανώνει συχνά εκδρομές. ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ: Τα πεύκα και τα κυπαρίσσια είναι πάρα πολλά και δημιουργούν ένα όμορφο θέαμα. Έχει πολύ σημαντική αυτοφυή βλάστηση. Με τη μείωση των κατσικιών έχει οργιάσει η βλάστηση και το πράσινο. ΔΥΣΚΟΛΙΑ: Απαιτούνται 3 ώρες για να το περάσει κανείς. Έχει καλή σήμανση, το μονοπάτι είναι ευκρινέστατο. Στην είσοδο υπάρχει φύλακας για πληροφορίες, ενώ μέσα στο φαράγγι υπάρχει νερό. Ένας αρχάριος με καλά παπούτσια (αθλητικά ή ορειβατικά άρβυλα), ένα παγούρι νερό και καπέλο το περνά χωρίς προβλήματα. ΚΑΤΑΛΗΞΗ: Τελειώνοντας το φαράγγι ο περιπατητής μπορεί να επισκεφθεί τη Σούγια και τις γύρω περιοχές (Λισσός, Κουστογέρακο, Ομαλός) ή να κάνει και την αντίθετη διαδρομή να ανέβει το φαράγγι. Όταν κλείνει το φαράγγι της Σαμαριάς για λόγους καιρικούς αρκετός κόσμος πηγαίνει στην Αγ. Ειρήνη που αποτελεί πολύ καλή εναλλακτική λύση.