Η φρίκη του πολέμου μέσα από τα μάτια μιας δημοσιογράφου 30-31Εκανε ρεπορτάζ σε περιοχές που έχουν καταληφθεί από τζιχαντιστές στη Συρία, το συνεργείο της βρέθηκε πολλές φορές ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά και συνεργάτες της τραυματίστηκαν, ενώ έζησε και περιέγραψε από κοντά όλες τις συγκρούσεις των τελευταίων ετών σε Μέση Ανατολή και Β. Αφρική. Η δημοσιογράφος του ρωσικού δημόσιου τηλεοπτικού δικτύου Russian Today Μαρία Φινόσινα είναι κάτι περισσότερο από μαχόμενη δημοσιογράφος. Εχει άποψη και γνώση για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και συγκρούσεων και όχι μόνο. Με την ευκαιρία της παρουσίας της στα Χανιά για την κάλυψη της Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τις ιστορίες της από την εμπειρία της ως πολεμική ανταποκρίτρια, αλλά και να κουβεντιάσουμε για το πώς βλέπουν και οι ίδιοι οι Ρώσοι την Ελλάδα της κρίσης. • Ακούγεται δύσκολο το να είσαι γυναίκα, μητέρα και πολεμική ανταποκρίτρια; Πώς τα καταφέρνετε; Δεν έγινα πολεμική ανταποκρίτρια από τη μια μέρα στην άλλη. Για πολλά χρόνια κάλυπτα πολεμικές συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Μητέρα έγινα τον τελευταίο χρόνο. Μπορώ να πω ότι ήμουν αρκετά έμπειρη πολεμική ανταποκρίτρια όταν έγινα μητέρα. Και αυτός ήταν ο λόγος που σταμάτησα πλέον να πηγαίνω σε πολεμικές ζώνες. Ξέρω πολύ καλά πόσο επικίνδυνο είναι για τη ζωή μου να ταξιδεύω σε τέτοιες περιοχές και πλέον δεν έχω κανένα δικαίωμα να βάζω τη ζωή μου σε κίνδυνο, όταν η κόρη μου με έχει ανάγκη. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ • Είχατε ζήσει από κοντά την επανακατάληψη της χριστιανικής πόλης Ma’loula από τον Συριακό Στρατό. Μάλιστα τότε το συνεργείο σας είχε βρεθεί εν μέσω πυρών. Αισθανθήκατε κάποια στιγμή ότι ίσως να τραυματιζόσασταν ή ότι θα συνέβαινε κάτι ακόμα χειρότερο; (ένα από τα video μπορείτε να δείτε εδώ: https://www.rt.com/news/;). Κάλυψα τα τραγικά γεγονότα στην αρχαία συριακή πόλη της Μa’loula δύο φορές. Η πρώτη ήταν το φθινόπωρο του 2013. Φτάσαμε λίγο μετά την κατάληψή της από τους τζιχαντιστές. Ακολουθήσαμε τον συριακό στρατό στην προσπάθειά του να απελευθερώσει τη Ma’loula και είδαμε από κοντά τις διαδοχικές προσπάθειές του να μπει στην πόλη, στη συνέχεια να οπισθοχωρήσει και να επιτεθεί και πάλι. Υπήρχε πολύ μεγάλη ένταση και φυσικά κίνδυνος. Μπορείτε να δείτε τα ρεπορτάζ μου, ήταν πολύ δραματικές οι στιγμές. Και αυτή η λέξη -δραματική- είναι η κατάλληλη για να περιγράψεις αυτά που έγιναν. Οπως όταν ο συνάδελφός μου, ένας από τους δύο «πολεμικούς συνοδοιπόρους μου», ο τεχνικός ήχου του συνεργείου μας, τραυματίστηκε. Πρέπει να πω βέβαια ότι είναι κάτι παραπάνω από συνάδελφος όταν μαζί έχουμε καλύψει πολλές πολεμικές συγκρούσεις. Ευτυχώς ο τραυματισμός του δεν ήταν σοβαρός, ευχαριστώ τον Θεό γι’ αυτό, αλλά θυμάμαι εκείνη την ημέρα όταν τελειώσαμε τη δουλειά μας ότι δεν μιλούσε ο ένας στον άλλο. Απλά κοιτιόμασταν όλοι και καταλαβαίναμε πόσο κοντά είχαμε φτάσει στον θάνατο. Την επόμενη ημέρα συνεχίσαμε τη δουλειά μας και μόνο αρκετές εβδομάδες αργότερα συζητήσαμε τα γεγονότα της Ma’loula και μοιρασθήκαμε τις σκέψεις και τους φόβους μας. Αυτό μας έκανε να νιώσουμε δυνατότεροι. Τη δεύτερη φορά που βρέθηκα στη Ma’loula είχα την ευκαιρία να καλύψω τις συγκρούσεις από την άλλη πλευρά. Αλλά αυτό είναι μια διαφορετική ιστορία… • Επισκεφθήκατε και το προάστιο Daraya στη Δαμασκό όπου πολιορκείται 4 χρόνια από τον συριακό στρατό και έχει πραγματικά ισοπεδωθεί. Το να εργάζεται ένας δημοσιογράφος ανάμεσα στα ερείπια δεν πρέπει να είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα..; Είναι πραγματικά λυπηρό να βρίσκεσαι σε ένα τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού και να κινείσαι μέσα σε μια εντελώς κατεστραμμένη πόλη, σε μια διαλυμένη συνοικία. Το είδα στο Χαλέπι, στη Χομς και βέβαια στα προάστια της Δαμασκού όπως στη Daraya. Είναι θλιβερό όταν βλέπεις κατεστραμμένα κτήρια και γειτονιές ολόκληρες, αλλά ακόμα πιο σπαρακτικό όταν συνειδητοποιείς ότι σε αυτά τα σπίτια έμεναν άνθρωποι, οικογένειες. Μπαίνεις στα σπίτια αυτά και βλέπεις ανάμεσα στη σκόνη μια σπασμένη κούκλα, ένα ζευγάρι παπούτσια, ένα ξυραφάκι… κοιτάς τα αντικείμενα αυτά και είναι σαν να σου μιλούν για τους ανθρώπους που έμεναν εκεί. Εκεί που πλέον κατοικούν μόνο φαντάσματα. Δεν υπάρχει τίποτα το ευχάριστο σε όλα αυτά. ΑΠΑΓΩΓΕΣ • Βρεθήκατε για τις ανάγκες του ρεπορτάζ και σε περιοχές που έχουν καταληφθεί από δυνάμεις που αντιτίθενται στην κυβέρνηση Αssad (Αl Nusra, Free Surian Army etc). Ποιες ήταν οι βασικές σας διαπιστώσεις από αυτά που είδατε εκεί; Είχα πράγματι αρκετές ευκαιρίες να καλύψω τη συριακή μάχη από την πλευρά των δυνάμεων που αντιτίθενται στην κυβέρνηση της χώρας. Μπορώ να πω κάποια πράγματα: Πρώτον εξεπλάγην από το πόσο διαιρεμένο είναι το στρατόπεδο της αντιπολίτευσης. Δεν υπάρχει ενιαίο μέτωπο σε αυτήν την πλευρά, δεν υπάρχει οργανωμένη δύναμη, αλλά διαφορετικές οργανώσεις που συχνά μάχονται μεταξύ τους παρόλο που «τεχνικά» ο σκοπός τους είναι κοινός να ανατρέψουν τον Ασαντ. Οταν βρεθήκαμε στην πόλη Γιαμπρούντ στην περιοχή Καλαμούν (σ.σ. περιοχή βόρεια της Δαμασκού κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο) συνοδευόμασταν από άντρες που ανήκαν σε μια από αυτές τις οργανώσεις. Σε κάποιο σημείο μας σταμάτησαν άντρες άλλης οργάνωσης και ήθελαν να μας απαγάγουν προκειμένου να ζητήσουν λύτρα! Και όλα αυτά από οργανώσεις που «τεχνικά» ονομάζονται αντιπολίτευση και έχουν έναν κοινό στόχο, μια καλύτερη Συρία, μια Συρία χωρίς τον Ασαντ! Στην πραγματικότητα όμως ήθελαν μόνο εύκολα χρήματα, βρώμικα χρήματα από τις απαγωγές. Δεν απαγάγουν μόνο δημοσιογράφους, αλλά και ντόπιους κατοίκους και ζητάνε και λύτρα ακόμα και για πτώματα ανθρώπων που έχουν στην κατοχή τους απαιτώντας χρήματα από τις οικογένειές τους! Πόσο ηθικό είναι αυτό; Επίσης ενδιαφέρονται για βρώμικα κέρδη από τη «μαύρη αγορά», όπως από το λαθρεμπόριο συριακών αρχαίων αντικειμένων. Αυτοί οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα για να κάνουν αυτά τα πράγματα καθώς πριν τον πόλεμο δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι ανάλογο, αφού υπήρχε η αστυνομία στις περιοχές αυτές κ.α. Από τη στιγμή που οι υποδομές της χώρας έχουν καταστραφεί και επικρατεί η ανομία ο καθένας από μόνος του προσπαθεί να πάρει ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι της «πίτας» για τον εαυτό του. Αλλά αυτή η «πίτα» είναι η Συριά, μια κάποτε πανέμορφη και λειτουργική χώρα, αλλά σήμερα τρομερά διχασμένη από τόσα χρόνια πολέμου. Δεν θέλω να με παρεξηγήσετε, δεν θέλω να τα κάνω «άσπρο – μαύρο», λέγοντας πως όλοι όσοι είναι εναντίον της κυβέρνησης Ασαντ είναι απαγωγείς, δολοφόνοι και κακοποιοί. Υπάρχουν άνθρωποι στην πλευρά αυτή επίσης, ειδικά στην αρχή του πολέμου ευγενικοί, μορφωμένοι, γενναίοι που ήθελαν να αλλάξουν την πατρίδα τους, που ήθελαν περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη ελευθερία. Αυτό είναι κάτι που κάτοικοι σε πολλές χώρες θέλουν από τις κυβερνήσεις τους… Αλλά δεν ήθελαν να γίνει αυτό που έγινε στη συνέχεια, ένας αληθινός πόλεμος. Δεν ήθελαν αλλαγές με τέτοιο τίμημα. Πλέον δεν βλέπεις ανθρώπους με τέτοιες φιλοδοξίες στη Συρία. Επίσης κάτι άλλο μου έκανε εντύπωση καθώς ταξίδευα σε περιοχές που ελέγχονται από τις αντικυβερνητικές δυνάμεις· είναι ότι οι άνθρωποι που είδα, οι ιστορίες που άκουσα είναι παρόμοιες με αυτά που άκουσα και από τους ανθρώπους που ζουν στις περιοχές που ελέγχονται από τον συριακό στρατό. Οι Σύροι είναι ένα έθνος που ισότιμα υποφέρει ανεξάρτητα από ποια πλευρά βρίσκονται, από έναν πόλεμο που ήρθε στα σπίτια τους χωρίς να τους ρωτήσει καν. Και αυτό είναι κάτι πολύ σκληρό! Να μιλάς με όλους αυτούς τους ανθρώπους για τα πάθη τους ξέροντας ότι και η άλλη πλευρά αντιμετωπίζει τα ίδια θέματα, αλλά γι’ αυτούς η άλλη πλευρά είναι ο εχθρός και τον μισούν παρόλο που βρίσκονται πολύ κοντά και παραμένουν αδέλφια. Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ •Διαπιστώνω ότι τα δυτικά μέσα ενημέρωσης δίνουν έμφαση στα θύματα που προέρχονται από μεριάς των πιστών στην κυβέρνηση Assad δυνάμεων, ενώ αντίθετα τα ρωσικά στις ωμότητες της Al Nusra και των συμμάχων της (FSA, Jaish Al Islam etc.). Και τα Μέσα Ενημέρωσης φαίνεται να είναι χωρισμένα σε στρατόπεδα ανάλογα τη χώρα από όπου προέρχονται; Πρόσφατα συνάδελφοί μου έκαναν μια σειρά από εκθέσεις πάνω στη συμβολή του Google και του Al Jazeera στην προσπάθεια να αποστατήσουν στρατιώτες από τον στρατό του Ασαντ με στόχο να ανατρέψουν την κυβέρνησή του. Το Google ήθελε να φτιάξει ένα εργαλείο χαρτογράφησης των αποσκιρτήσεων, ενώ το Al Jazeera θα αναλάμβανε να το «προμοτάρει» στα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως. Οι αποσκιρτήσεις στρατιωτών ήταν ένα ψυχολογικό εργαλείο προκειμένου να αποδυναμώσει τον συριακό στρατό και αυτό το σχέδιο που συμμετείχαν Μ.Μ.Ε. ήταν μια απευθείας ανάμιξή τους στη διαμάχη. Τι θα περίμενες να ακούσεις από αυτά τα μέσα ενημέρωσης όταν τα ίδια ήταν απευθείας αναμεμειγμένα σε αυτόν; Τι είδους κάλυψη στα γεγονότα περίμενες από αυτά τα Μέσα Ενημέρωσης; Ολοι θυμόμαστε ότι από τα στούντιο του Al Jazeera στο Κατάρ την εποχή του πολέμου στη Λιβύη προωθούνταν ειδήσεις που μιλούσαν για κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι, την ώρα που το καθεστώς του άντεχε ακόμα! Ποιος ήταν ο στόχος αυτός των ρεπορτάζ; Το Sky news επίσης πρόβαλε το ίδιο. Μπορείς να φανταστείς ότι εκείνη την εποχή εγώ ήμουν στην Τρίπολη, την πρωτεύουσα της Λιβύης, που ήταν ακόμα υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του Καντάφι και την ίδια ώρα έβλεπα στο Al Jazeera ότι η Πράσινη Πλατεία (σ.σ. κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας) ήταν γεμάτη από επαναστάτες που πανηγύριζαν το τέλος του Καντάφι! Εμείς είχαμε την ευκαιρία να καταλάβουμε ότι αυτά που μετέδιδε το Al Jazeera ήταν ψεύτικα, αλλά τι γίνεται με τον υπόλοιπο κόσμο που δεν έχει την ευκαιρία αυτή; Σίγουρα ήταν ένα πανίσχυρο ψυχολογικό εργαλείο… Οσο για το Russian Today, το ανέφερες και εσύ και εγώ προσωπικά. Καλύψαμε τις συγκρούσες από όλες τις πλευρές, δώσαμε φωνή σε πολλά μέλη της αντιπολίτευσης, στην ένοπλη αντιπολίτευση, σε αιχμαλώτους, σε απλούς ανθρώπους που επιθυμούν αλλαγές. Π.χ. Στη Συρία μιλήσαμε με πάρα πολλούς ανθρώπους που υποστηρίζουν τον Ασαντ και άλλους που δεν τον υποστηρίζουν και εκείνους που δεν ενδιαφέρονται και θέλουν απλά ειρήνη ανεξάρτητα ποιος θα είναι στη θέση του προέδρου. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΡΩΣΙΑ • Αρκετοί Ελληνες κατά τη διάρκεια της κρίσης φαίνεται να προσμένουν σε μια βοήθεια (οικονομική, πολιτική) από τη Ρωσία καθώς είναι δυσαρεστημένοι από τις πολιτικές της Ε.Ε. Είναι ρεαλιστική αυτή η προσμονή κατά την άποψή σας; Οταν κάλυπτα τις ελληνικές εκλογές το 2015, θυμάμαι ότι υπήρχαν πολλές αναφορές ότι η Ελλάδα ζητούσε βοήθεια από τη Ρωσία, αλλά από ό,τι θυμάμαι δεν υπήρχε επίσημο αίτημα από την ηγεσία της μιας χώρας στην άλλη. Αλλά εκτός αυτού η Ελλάδα είναι μέρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και δεν μπορεί να πάρει τέτοιου είδους αποφάσεις ανεξάρτητα, από μόνη της. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι Ρώσοι και οι Ελληνες απολαμβάνουν μια πολύ σταθερή σχέση και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο σαν αδέλφια. Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ • Βρεθήκατε στα Χανιά για τη συνεδρίαση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Η μη παρουσία του Ρωσικού Πατριαρχείου σχολιάζεται από πολλούς Ελληνες ως μια αντίδραση καθώς θέλει να έχει την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα στις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Η δική σας άποψη; Η Ρωσική Εκκλησία έχει περίπου 165 εκατομμύρια πιστούς, το 50% των πιστών στον Ορθόδοξο κόσμο. Μετά την απόφασή της να μην πάρει μέρος στη συνάντηση των ανά τον κόσμο Ορθόδοξων Εκκλησιών στην Κρήτη είδαμε κάποιους «Ρωσοφοβικούς» τίτλους στα Μέσα Ενημέρωσης όπως: «Ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες της Ρωσίας» και η «Η ηγεμονία της Ρωσικής αρκούδας». Ομως πέρα από αυτά υπάρχουν τα γεγονότα. Η Ρωσική και άλλες εκκλησίες που δεν μετείχαν ζήτησαν την αναβολή της Συνόδου και αυτό δεν ήταν μποϊκοτάρισμα όπως αρκετά Μέσα περιέγραψαν. Ηθελαν να γίνει η Σύνοδος, αλλά αργότερα, όταν όλες οι διαφωνίες θα διευθετούνταν. Ηταν αυτό μια στρατηγική της λογικής «εγώ θέλω να είμαι ο πρώτος»; Την ίδια στιγμή η κεφαλή του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης ήθελε τη Σύνοδο οπωσδήποτε, ήθελε να προεδρεύει σε όλες το συζητήσεις -ήθελε να είναι πρώτος μεταξύ ίσων- αλλά τύπωναν γραμματόσημα που έδειχναν το πρόσωπό του και πάνω υπήρχε το σήμα της Συνόδου!